AB–İngiltere savunma fonu görüşmeleri çıkmaza girdi

Avrupa Birliği (AB) Komitesi ile İngiltere ortasında bu ülkenin AB’nin 150 milyar euro’luk “Avrupa Güvenlik Eylemi” (SAFE) ortak savunma finansman programına iştirakine dair görüşmelerin, Londra’nın ödeyeceği ölçü üzerinde anlaşılamaması üzerine sonuçsuz kaldığı ileri sürüldü.

Politico internet sitesinin haberine nazaran, AB Kurulu ile İngiltere ortasındaki SAFE görüşmeleri dün prestijiyle sonuçsuz kaldı.

Komisyon, üye ülkelerin SAFE kapsamında kendi ulusal savunma planlarını güncelleyebilmesi için İngiltere ve Kanada ile yürütülen erişim müzakerelerini bu hafta tamamlamayı hedefliyordu. AB başşehirlerinin bu planları 30 Kasım’a kadar Komite’ye bildirmesi gerekiyor.

Ancak AB yetkilileri, İngiltere’nin bu süreci acil görmediğini ve kendilerine “bağlayıcı bir son tarih iletilmediği” niyetinde olduğunu aktardı.

Taraflar ortasında temel ayrılık, iştirak bedeliyle ilgili yaşanıyor.

İlk basamakta 4,5 ila 6,5 milyar euro bir katkı talep eden Kurul, son çeşitte sayısı 2 milyar euroya kadar çekse de Londra’nın ödemeye hazır olduğu ölçünün “sadece onlarca milyon euro seviyesinde” olduğu belirtiliyor.

Tıkanan teknik müzakerelerin bir sonraki etapta daha üst seviye siyasi temaslarla ilerlemesi bekleniyor.

İngiltere Başbakanı Keir Starmer ile AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in G20 Tepesi kapsamında Güney Afrika’nın Johannesburg kentinde bir ortaya gelerek bu mevzuyu da ele almaları ihtimali gündemde.

KANADA İLE MÜZAKERELER İLERLİYOR

Politico’ya nazaran, Kanada ile yapılan SAFE müzakereleri İngiltere’ye kıyasla daha olumlu seyrediyor.

Ottawa’nın programa iştirak için “birkaç yüz milyon euro” ödemesi bekleniyor.

İngiltere’nin daha büyük bir savunma sanayi kapasitesine sahip olmasına karşın çok daha düşük bir teklif sunması, AB tarafında “dengesizlik” yarattığı değerlendirmesine yol açıyor.

SAFE MEKANİZMASI

AB’nin Rusya’dan algıladığı tehdit, Ukrayna’da devam eden savaş ve ABD’deki Donald Trump idaresinin baskıları sonucunda kararlaştırdığı “savunmada 2030 hedefleri”nin bir modülü olan SAFE, 29 Mayıs’ta yürürlüğe girdi.

Buna nazaran AB ülkeleri, Ukrayna, (Avrupa Ekonomik Bölgesi’ne dahil) Norveç, Lihtenştayn ile İzlanda, 150 milyar euroya kadar kredi kullanarak ortak tedariklere katılabilecek. Bu ülkeler, birebir vakitte birbirlerinin sanayilerinden de ortak satın alımlar yapabilecek.

AB’ye aday ülkeler ve İngiltere üzere AB ile mutabakat imzalayan ülkeler de ortak tedariklere katılabilecek lakin imal edilecek bir savunma eserinin bileşenlerinin toplam kıymetinin yüzde 65’i “Avrupa içinden” (AB ülkeleri, Ukrayna, Norveç, Lihtenştayn ve İzlanda) gelmek zorunda olacak.

9 Eylül’de AB, başvuran 19 üye ülke ortasında 150 milyar euro’luk savunma fonunun ön dağıtımının yapıldığını duyurmuştu.

En yüksek hissesi 43 milyar 734 milyon euro ile Polonya alırken, Fransa’ya 16 milyar 217 milyon euro, İtalya’ya 14 milyar 900 milyon euro hisse ayrılmıştı.