Cevdet Yılmaz: “Evlenmeyi erteleyen gençlere dayanağı artırıyoruz”

İstanbul’da Siyaset, İktisat ve Toplum Araştırmaları Vakfı’nda (SETA), ‘Sosyal Panorama 2025 Türkiye’de Değişen Nüfus ve Ailenin Geleceği Kitap Lansmanı ve Sempozyumu’ düzenlendi. Sempozyuma Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, İstanbul Valisi Davut Gül ile SETA Genel Koordinatörü Nebi Miş ve çok sayıda davetli katıldı.

“2001’DE DOĞURGANLIK SÜRATİMİZ 2,38’MİŞ, 2024 YILINDA 1,48’E KADAR DÜŞMÜŞ”

Programda konuşan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, “Cumhurbaşkanımız, ‘en az üç çocuk’ diyerek aslında bu siyasetin birinci tabirini ortaya koymuş oldu. Gittiği birçok yerde bunun altını çizdi. O tarihlerde nitekim gereğince bunun değeri tahminen anlaşılamadı. Lakin şu gün geldiğimiz noktada ne kadar kıymetli bir ikaz olduğunu daima birlikte görüyoruz. Ben de birtakım sayılar vermek isterim. 2001 yılında doğurganlık süratimiz 2,38’miş. 2017 yılında 2,08 olmuş. 2024 yılında 1,48’e kadar Türkiye’de düşmüş. Bir bayanın tüm ömrü boyunca doğurmasını beklediğimiz çocuk sayısı 1,48’e kadar düşmüş durumda. Bu kimi Avrupa ülkelerinin de altında artık. Fransa’da 1,6, 1,7 hatırladığım kadarıyla. Birtakım Avrupa ülkelerinden de daha geriye gitmiş durumdayız doğurganlık suratı bakımından. Burada kritik bir eşik var, o da 2,1. Bu doğurganlık suratı 2,1 olursa nüfus durağan kalıyor, değişmiyor, uzun vadede. Bu eşiğin altına düştüğümüz vakit çabucak azalmıyor nüfus lakin belirli bir mühlet sonra nüfusumuz azalmaya başlıyor. Biz bu oranı yine 2,1’e taşıyamazsak, onun üstüne taşıyamazsak maalesef bir müddet sonra nüfusumuz gerilemeye başlayacak, bırakın artmayı. 2050, 2100 projeksiyonları var. Oralarda bugünkü nüfusumuzun gerisine düştüğünü görüyoruz Türkiye’nin, çok daha düşük bir nüfusa gerçek gittiğini görüyoruz bu oranlar değişmezse. TÜİK’in yaptığı, sitesinden bakabilirsiniz, uzun vadeli projeksiyonlar var, buralarda bunu görüyoruz. Bu, tarihimizin en düşük kıymeti, 1,48. Tüm gayretimiz bunu üste çekmek” sözlerini kullandı.

“NÜFUS ARTIŞ SÜRATİMİZ DÜŞÜYOR”

Yılmaz, “Nüfus artış süratimiz düşüyor, binde 13,1’den, binde 3,4’e gerilemiş durumda 2008-2024 devrinde. Çocuk ve genç sayısı oranı azalırken, yaşlı nüfusumuz artıyor. Ortanca yaşımız 86 milyonun ortalama yaşı nedir diye soracak olursanız; 2000 yılında 24,8’miş tüm toplumumuzun ortanca yaşı. 2024’te 34,4’e yükselmiş. Her yıl 3-4 ay yaşlanıyor toplam nüfus. 65 yaş üstü nüfusun toplam nüfusa oranı dediğimiz bir şey var. Bir ülkede 65 yaşın üstünde olanlar toplam nüfusun yüzde 10’unu aşarlarsa, o ülke artık ‘yaşlandı’ diyoruz. Türkiye, 2023 yılında bunu yaşadı. Tam da 2023’te oldu, enteresan bir halde. Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında 65 yaş üstü nüfusumuzun oranı toplam nüfusun yüzde 10’unu aştı ve Türkiye en yaşlı ülkeler kategorisine maalesef girmiş oldu. Genç nüfusun toplam nüfus içindeki hissesi yüzde 20,5’miş 2000’de. 2024’te 14,9’a gerilemiş. Bu mevcut eğilim devam ederse önümüzdeki 20 yıl içinde toplumumuzdaki genç nüfus oranı yüzde 10 düzeyine düşecek. Son 23 yılda Avrupa Birliği ve OECD’nin ortalamalarına yaklaştık lakin şimdi ortalamada değiliz. Üçte biri seviyesindeydi, Türkiye’nin kişi başına gelirinin Avrupa Birliği’ne, OECD’ye oranı üçte bir civarındaydı. Son 23 yılda biz bunu üçte ikiye çıkarmış olduk. Lakin şimdi tam o dilek ettiğimiz yüzde 100’ü de yakalamış değiliz. Onun için bir çaba içindeyiz. Evlenme oranları ve doğurganlık suratı azalırken; boşanma, birinci evlenme yaşı, birinci anne olma yaşı, tek ebeveynli aile sayısı, yalnız yaşayan birey sayısı ve yaşlı nüfus artıyor. Bizim kamu olarak tüm imkanlarımızı evlilere, evleneceklere açmamız lazım” diye konuştu.

“18-25 YAŞ ARALIĞINDA OLANLARA TAKVİYEMİZİ 250 BİN LİRAYA ÇIKARACAĞIZ”

Cevdet Yılmaz, “Destekleyici programlarla birlikte bir finansal dayanak veriyoruz. Aile Bakanlığımız buna özel sponsorları da dahil etti artık. İşte mesken eşyasında önemli indirimler, öbür birtakım takviyelerle birlikte imkanı olmadığı için evliliğini erteleyen gençlerimizin ertelememeleri için bu türlü bir sistem oluşturmuş durumdayız. Ocak ayından itibaren de buradaki takviyelerimizi arttırıyoruz. 18-25 yaş aralığında olanlara takviyemizi 250 bin liraya çıkaracağız bu kararı verdik. 26-29 yaş aralığında olanlara da 200 bin TL’ye çıkaracağız. Niçin 18-25’e biraz daha fazla yaptık? Az evvel bahsettiğim tahlillerden ötürü. Bu 20-25 yaş ortası evliliği biz arttırmadan nüfus sorununu çözmemiz sıkıntı görünüyor doğrusu. Bu aralıktaki evliliği daha fazla arttırmak için buradaki ölçüsü başkasına nazaran farklılaştırmış olduk” dedi.