Küçük Yıldız, Yaydığı Güneş Patlaması Enerjisiyle Şaşırttı

Güneş patlamaları, bizim sistemimizin yıldızı olan Güneş’te sık sık yaşanır. Bir yıldızın manyetik alanı geçici olarak düzensiz hâle gelip manyetik alan çöktüğünde uzaya salınan enerjiye güneş patlaması adı verilir. Bu patlama sırasında ani ışık patlamaları da görünür. Yakın zamanda, Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) XMM-Newton X-ray Gözlemevi, gök bilimcileri şaşırtan bir güneş patlamasını tespit etti.

Patlama, L sınıfı cüce yıldızlardan olan J0331-27 kaynaklıydı. Gök bilimcileri şaşırtansa 5 Temmuz 2008’de kaydedilen patlamanın, bizim yıldızımızın şimdiye kadar güneş patlamalarında yaydığı tekil enerjinin 10 katını, Güneş’in kütlesinin %8’ine sahip olan küçük bir yıldızın yaymasıydı. ‘Süper patlama’ adı verilen bu X ışını salınımlarının şimdiye kadar bu küçüklükte bir yıldız tarafından gerçekleştirilemeyeceği düşünülüyordu.

Güneş’e göre çok soğuk bir yıldız:

Alman gökbilimci Beate Stelzer, L sınıfı bir cüce yıldızın manyetik alanında, güneş patlaması için yeterli enerji depolanmasını beklemediklerini kaydetti. Güneş’le kıyaslandığında J0331-27’nin yüzey sıcaklığı da düşük ki bu da güneş patlamalarının meydana gelmesi için önem taşıyor. Güneş’in yüzey sıcaklığı 6.000 K (5.726 derece) iken J0331-27’ninki 2.100 K (1.826 derece).

Güneş patlamalarında yayılan enerji, çok yüksek sıcaklıkların yüklü parçacıkların iyonize olmuş hâllerini üretmesiyle birlikte ortaya çıkıyor. Bu nedenle J0331-27 gibi küçük ve soğuk bir yıldızın Güneş’ten daha yüksek enerjili bir patlamaya yol açması beklenmiyordu. J0331-27’nin kütlesi biraz daha az olsaydı kendi kendine enerji üretebilecek iç koşullara sahip olmayacaktı.

Gök bilimciler, şimdi J0331-27’nin nasıl bu kadar yüksek bir enerji yaydığını anlamaya çalışıyor. Profesör Stelzer, şu anda bunun nedenini kimsenin bilmediğini belirtiyor. İtalyan bilim insanı Andrea De Luca, XMM-Newton arşivinde başka şeylerin de keşfedilmeyi beklediğini belirtiyor.

Sıkça güneş patlaması oluşturan yıldızların bu patlamalarda daha düşük miktarlarda enerji yaydıkları gözlemleniyor.