Türkiye’nin ilk ‘mRNA’ corona aşısında büyük aşama kaydedildi

Korona virüsü aşısı geliştiren 13 merkezden biri olan Selçuk Üniversitesi Tıbbi Genetik Bölümü’nde Türkiye’de ilk defa genetik teknoloji kullanılarak mRNA temelli aşısı laboratuvar ortamında sentezlenerek, hayvan testleri aşamasına geldi. Tıbbi Genetik Bölümü Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nadir Koçak başkanlığında yürütülen projede Dicle, İnönü, Etlik, Cerrahpaşa, Uşak ve Karatay üniversitelerinden bilim insanları görev alıyor.

Tıbbi Genetik Bölümü Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nadir Koçak

Türkiye’nin ilk m RNA aşı çalışmasına 15 Haziran’da başladıklarını belirten Tıbbi Genetik Bölümü Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Nadir Koçak şunları söyledi:

EN GEÇ BAŞLAYAN BİZ OLDUK

– Selçuk Üniversitesi Covid-19 platformunda iki aşı çalışmasıyla temsil edilmekte. Biz Covid-19 platformu dahilinde mRNA aşı teknolojisine dayalı bir çalışma yapıyoruz. Bu mRNA teknolojisi, dünyada da yeni bir teknoloji. Yaklaşık 4-5 yıllık geçmişi var. Bizim aslında ekip olarak daha önceden kanser aşıları üzerinde ilgimiz vardı.

– Özellikle bu yönde okumalar ve çalışmalar içerisindeydik. Biz ekip olarak aslında bu süreçte vicdanen bu yönde birtakım çalışmalar içerisine girme zorunluluğunu kendimizde hissettik ve bu yönde bir proje geliştirme süreci içerisine girdik. TÜBİTAK projemizi çok kısa süre içerisinde kabul etti. Fakat Covid-19 projesinde yer alan aşı grupları içerisinde en geç başlayan biz olduk, 15 Haziran’da çalışmalara başladık. Türkiye’de ilk mRNA çalışmasını biz yapıyoruz.

PROTEİN ÜRETİM TEKNOLOJİSİ

– Üçüncü jenerasyon aşı teknolojisi bu. mRNA’yı oluşturuyoruz. Sonra mRNA’yı bireylere kas yoluyla uyguluyoruz. Bu mRNA hücrelere gidiyor, hücrede sitoplazmaya gidiyor. Orada ribozomlar tarafından virüsün proteinine dönüştürülüyor. Bu proteinler meydana geldiği için bağışıklık hücrelerimiz bunları tanıyor ve antikor oluşturuyor. DNA’lar RNA’lara dönüştürülüyor. RNA’lar X geninin RNA’sı oluyor. Hücrede sitoplazmaya giriyor. Sitoplazma da ribozomlarda proteinlere dönüştürülüyor.  Bizim hücrelerde oluşan süreci taklit ediyor. Protein üretim teknolojisi de diyebiliriz. Buna sentetik biyoloji de diyoruz.

– Aşıda en önemli şeylerden birisi belli bir etkinliği yakalamak. Bizim takip ettiğimiz BioNTech ve Moderna gibi ekiplerin bu konuda yüzde 90- 95 civarında bir etkinliği yakalaması bizi sevindirdi. Biz de süreç içerisinde aşımızı sürekli modifiye ettik bu etkinliği yakalayabilmek için.

ÖNÜMÜZDE YAZ İNSANLARA UYGULANABİLİR

– Aşılardan bir tanesi hayvanlara uygulanmaya hazır. Bir ay sonra diğer üç tanesinin de eklenmesiyle dört tanesini de hayvanlara uygulamaya başlayacağız. Bir tanesi için 10 gün içerisinde başlayacağız. Bu süre içerisinde diğer aşıları da uyguladıktan sonra en etkili olanla yolumuza devam etmeyi planlıyoruz. Bizim planımız yaz ayları. Yaz aylarında insanlara uygulanabilecek düzeye getirmeyi planlıyoruz. Yaz ortalarında süreç istediğimiz gibi tamamlanırsa, insanlara uygulamaya başlamış olacağız. (DHA)