NATO nedir? NATO üyeleri kimler? NATO 4. madde nedir? NATO 5. madde nedir?

İdlib‘de yaşanan gelişmeler sonrası NATO’nun olası bir savaş durumunda ‘5.madde’si gündeme geldi. İttifakın 5. maddesi kapsamında, olası bir savaş durumunda NATO üyesi ülkelerin Türkiye‘ye askeri destek verip vermeyeceği tartışma konusu oldu ve NATO nedir? NATO üyeleri kimler? NATO 4. madde nedir, NATO 5 madde nedir gibi soruların yanıtları araştırıldı.

NATO NEDİR?

NATO kuruluş tarihi: 4 Nisan 1949, Washington, DC, ABD

NATO genel merkezi: Brüksel, Belçika

Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü 4 Nisan 1949’da 12 ülke tarafından imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşması’na dayanarak kurulan ve farklı dönemlerde 17 ülkenin daha katıldığı uluslararası askerî ittifak. Örgüt üyeleri herhangi bir dış güçten gelebilecek saldırıya karşı ortak savunma yapmaktadır. NATO’nun merkezi, örgütün Kuzey Amerika ve Avrupa’daki 29 üyesinden biri olan Belçika’nın başkenti Brüksel’de bulunmaktadır. 21 ülke NATO’nun “Barış İçin Ortaklık” adlı girişiminde yer alırken 15 ülke kurumlaşmış diyalog programlarına dâhildir. Tüm NATO üyelerinin toplam askerî harcaması, dünyadaki savunma harcamalarının %70’inden fazladır. Üyelerin savunma harcamalarının GSYİH’lerinin %2’si kadar olması gerekmektedir.

NATO 4. MADDE NEDİR?

NATO’nun 4. maddesi çerçevesinde bir üye ülke ulusal güvenliği, sınır bütünlüğü veya bağımsızlığı tehli altına girmesi durumunda istişareler için diğer üye ülkeleri acil durum toplantısına çağırabilir.

NATO 5. MADDE NEDİR?

“Taraflar, Kuzey Amerika’da veya Avrupa’da kendilerinden birine ya da daha fazlasına yöneltilecek silahlı bir saldırının, hepsine yönelmiş bir saldırı olarak değerlendirileceği ve eğer böyle bir saldırı olursa, BM Yasası’nın 51’inci Maddesi’nde tanınan bireysel ya da kollektif öz savunma hakkını kullanarak herbirinin, Kuzey Atlantik bölgesinde güvenliği sağlamak ve korumak için bireysel olarak ve diğerleri ile uyum içinde, silahlı güç kullanımı da dahil olmak üzere gerekli görülen eylemlerde bulunarak, saldırıya uğrayan Taraf ya da Taraflar’a yardımcı olacakları konusunda anlaşmışlardır. Böylesi herhangi bir saldırı ve bunun sonucu olarak alınan bütün önlemler derhal Güvenlik Konseyi’ne bildirilecektir. Güvenlik Konseyi, uluslararası barış ve güvenliği sağlamak ve korumak için gerekli önlemleri aldığı zaman, bu önlemlere son verilecektir.”

6. MADDEDE GEÇEN İLGİLİ MADDELER

Aynı antlaşmanın 6.maddesinde, “Madde 5 açısından, taraflardan bir ya da daha çoğuna karşı silahlı saldın, aşağıdakileri de kapsar:

– Tarafların Avrupa ya da Kuzey Amerika’daki topraklarına, Fransa’nın Cezayir Bölgesine, Türkiye topraklarına veya Taraflardan herhangi birinin egemenliği altında olan ve Yengeç Dönencesi’nin kuzeyinde yer alan adalara yapılan silahlı saldırı;

– Bu topraklarda ya da bu toprakların üzerindeki hava sahasında bulunan, ya da Antlaşma’nın yürürlüğe girdiği tarihte Taraflardan herhangi birinin işgal kuvvetlerinin üslenmiş bulunduğu herhangi bir Avrupa toprağında veya Akdeniz’de, ya da Yengeç Dönencesi’nin kuzeyindeki Kuzey Atlantik bölgesinde bulunan Tarafların herhangi birine ait kuvvetlere, gemilere, ya da uçaklara yapılan silahlı saldırı” ifadeleri bulunuyor.

NATO’nun 5.maddesi şu ana kadar sadece ABD’deki 11 Eylül terör saldırıları tarafından yürürlüğe sokuldu.

NATO ÜYELERİ

ALMANYA (1955)

ARNAVUTLUK (2009)

BELÇİKA (1949)

BİRLE?İK DEVLETLERİ (1949)

BİRLE?İK KRALLIK (1949)

BULGARİSTAN (2004)

ÇEK CUMHURİYETİ (1999)

DANİMARKA (1949)

ESTONYA (2004)

FRANSA (1949)

HIRVATİSTAN (2009)

HOLLANDA (1949)

İZLANDA (1949)

İTALYA (1949)

İSPANYA (1982)

KANADA (1949)

KARADAG (2017)

LETONYA (2004)

LİTVANYA (2004)

LÜKSEMBURG (1949)

NORVEÇ (1949)

MACARİSTAN (1999)

POLONYA (1999)

PORTEKİZ (1949)

ROMANYA (2004)

SLOVAKYA (2004)

SLOVENYA (2004)

TÜRKİYE (1952)

YUNANİSTAN (1952)