Konuttaki ve iş yerindeki kimyasallara dikkat

Eren Koca – İstanbul, Beyoğlu’nda 17 Kasım’da mühendis Ayben Özçilingir Turtura (26) arkadaşıyla gittiği kafede Türk kahvesi siparişi verdi. Turtura kahveden birinci yudumu alır almaz kötüleşti. Nefes alamayan Turtura’nın hastanedeki tedavisi ağır bakımda devam ediyor. Genç bayanın dün nefes almaya başladığı, genel sıhhat durumunun düzgüne gittiği öğrenildi. Turtura’nın boğazında, yemek borusu, mide ve akciğerinde yanıklar oluştu. Buna neden olan unsurun, lavabo açıcı üzere paklık unsurlarındaki kostik unsurdan olduğu (sodyum hidroksit) katılaştı. Kahve, şişelere doldurulan endüstriyel bulaşık deterjanıyla hazırlanmıştı. Milliyet, hayatımızdaki bize ziyan verme ihtimali yüksek kimyasalları uzmanlarına sordu.

Sodyum hidroksit nedir?

Kimya Mühendisi Mehlika Koç, “Sodyum Hidroksit (NaOH) çok güçlü bir bazdır ve yanlış kullanıldığında önemli yanıklara sebep olur. Bulunduğu en önemli eserler ise şöyle:

■ Evsel&Endüstriyel Eserler, lavabo açıcılar, fırın yağ çözücüler, ağır kir&karbon çözücüler, endüstriyel yer temizleyiciler, sanayi tipi bulaşık makinesi deterjanları.

■ Yüksek riskli (yanıcı, yakıcı, tahriş edici): kostik/sodyum hidroksit, tuz ruhu, çamaşır suyu.

Neden tercih ediliyor?

■ Hızlı yağ çözme gereksinimi, endüstriyel bulaşık makineleri için yüksek pH’lı deterjan mecburiliği, hijyen standartlarını karşılamak için ucuz ve kuvvetli olmaları, ucuz sanayi tipi eserlerin kolay bulunması, eğitim eksikliği.

■ Bu eserlerin besinde, açıkta yahut bardak-temas yüzeylerinde kullanılması yasak. Bazı işletmelerde paklık kovası ve kahve makinesi depolama alanı birbirine çok yakın. Bu da çapraz bulaş riskini artırıyor.

Esnafa kontrol, zirai ilaca reçete

Sodyum Hidroksit unsuru kullanımına izin veriliyor. Tarım Bakanı Yumaklı da zehirlenme olaylarının akabinde, besin güvenliğinin kırmızı çizgileri olduğunu söyledi. Bu anlayışla birçok uygulamayı hayata geçirdiklerini belirten Yumaklı, “Ocak ayından bugüne, ülke genelinde 1 milyon 143 bin kontrol yaptık. Rutin kontrollerimizin yanı sıra ani kontrollerle de risk bazlı kontrolleri de kuvvetlendireceğiz” diye konuştu. Yumaklı zirai ilaçlar için de reçete kuralı getirdiklerini kaydetti.

Dozu âlâ ayarlanmalı

Kimyager Nihal Şahin İpekoğlu, Sodyum Hidroksit’in kireç çözücü lavabo açıcı olarak paklık gereci olarak kullanıldığını, birebir vakitte her türlü eserde de asitliğini ayarladığını söyledi. “Sıvı ile alındığında ağzı yakabilir lakin mideye girdiğinde mide asidi çok düşük olduğu için nötralize olur” diyen İpekoğlu, meskendeki kimyasalların karıştırılmaması gerektiğini de söz etti.

Naftaline dikkat

Naftalin Türkiye’de hala güve ve makûs kokular için kullanılıyor. Naftalin akut toksik değildir. Fakat kokusu teneffüs kanallarında alerjiye sebep olup tahriş edebiliyor. Sucul organizmalara/ etrafa salınımı da ziyanlı. Kazara yutulursa teneffüs sisteminde ziyana sebep olabiliyor.

Şişeler tezgâhtaydı su sandım

Ayben Özçilingir soruşturmasında ev mahpusu verilen 2 bireyden, iş yeri çalışanı Sıla Işık Ö. ifadesinde “Münire (kahveyi yapan kişi) bana içerisinde deterjan olduğunu bildiğim şişeleri göstererek ‘Bu sulardan yaptım kahveyi’ dedi. Ben bunu duyunca zati dünya başıma yıkılır üzere oldu. ‘Münire bu şişelerin içerisinde deterjan vardı’ dedim” dediği öğrenildi. Kahveyi yapan Münire A.’nın ise “Şişelerin üzerinde hiçbir ibare yoktu, sıvının rengi sudan farksızdı” dediği belirtildi. / FERİT GÜÇLÜ Haber Merkezi

Uzun vadeli bir güzelleşme süreci

Genel Cerrahi Uzmanı Prof. Dr. Cevher Akarsu, genç mühendisin güzelleşme süreciyle ilgili “Bazı sorunlar kronikleşebilir. İçilen deterjan, içeriğine bağlı olarak kostik yanığa neden olur, mideye ziyan verir, asidik unsursa yemek borusuna ziyan verir. Yemek borusu önemli formda etkilenir. Organlarda delinme yoksa güzelleşme vakit alır lakin toparlama mümkündür.” / DİDEM SEYMEN