Cumhurbaşkanı Erdoğan: 30 sene evvel tarihe gömdüğümüz ‘sabıkalı belediyecilik’ anlayışı yine hortladı

İşte Erdoğan’ın konuşmasından satır başları: İnsan ve yer bağlarıyla ilgili Şehircilik Doruğu ile Kentkırım Standımız ve uğraşımız münasebetiyle sizleri AK Parti genel merkezimizde ağırlamanın bahtiyarlığı içindeyim. Dünyanın dört bir yanından tepeye teşrif eden teşkilat mensuplarımıza, saygıdeğer akademisyenlerimiz ile öğrencilerimize güzel geldiniz, şeref verdiniz diyorum.

AK Parti Etraf ve Şehircilik Siyasetleri Başkanlığımızca, Sayın Başkan ve ekibine doruğun düzenlenmesine emek veren tüm arkadaşlarıma kalpten teşekkür ediyorum.

Tüm şehircilik tarihine ismini altın harflerle yazdıran ve bir yapı yalnızca sağlam olmakla yetinmez birebir vakitte şık olmalıdır diyen büyük usta Mimar Sinan’ın şahsında yapıtları ve fikirleriyle bizlere yol gösteren ecdadımızı bir kere daha burada rahmetle iade ediyorum. Bugün de tıpkı tasavvurla kentlerimizin imarına katkı yapan, ihyasına takviye olan bilim insanlarımızı, sanatkarlarımızı, mühendislerimizi tebrik ediyorum. Kardeşlerim, Şehircilik Tepesi’ni gerek biz siyaset belirleyenler gerekse bu siyasetleri uygulama merciinde olan kurumlarımız açısından çok değerli buluyoruz. Tepede sunulacak bildirilerin buradan çıkacak sonuçların kentlerimize, ülkemize, milletimize yeni ufuklar kazandıracağına inanıyor zirvemizin başarılı geçmesini canı gönülden diliyorum.

Aziz kardeşlerim, bedelli konuklar; varlığın meskeni olan lisan, onu konuşan ve onunla dünyayı manalandıran medeniyetlerin yer tasavvurunu da belirler. Türkçede en güçlü manası “yerleşmek” olan konmak fiili ve ondan türeyen konak, konuk, konut, bahis, komşu sözleri; hatta birebir kökten gelen konuşmak fiili, milletimizin yer tasavvuru konusunda nasıl bir zihniyete sahip olduğunu göstermektedir.

Unutmayın, dünya konulan bir yerdir. Bir yere konduğumuzda yalnızca oradaki beşerlerle değil, oradaki canlı ve cansız öteki varlıklarla da komşu olur; komşuluk hukuku geliştiririz.

Gençler, şunu da tabir etmek isterim: Millet olarak, insanın gönlünü Beytullah bilen, konutu onunla muadil tutan; gönül yapmayı fazilet ve fazilet, gönül yıkmayı ise zulüm ve felaket olarak gören bir anlayışın sahipleriyiz.

Unutmayın, “Dostu nevi gönüllerdir, gönüller yapmaya geldim” diyen Yunus Emre, aslında bizim yer tasavvurumuzu da hülasa etmektedir.

İnancımız, medeniyet birikimimiz ve bunu tabir ettiğimiz lisanımız; yapmak, mamur kılmak, inşa ve ibda etmek merkezlidir. Bunun içindir ki milletimiz tarih boyunca kent yıkan bir millet olmamış; tam tersine kent yapan, kent kuran, fethettiği kentlere ziyan vermek şöyle dursun, onları eskisinden daha mamur hâle getiren bir millet olmuştur.

 “ANADOLU, DÜNYADA EŞİ GİBİSİ GÖRÜLMEYEN BİR ŞEHİRCİLİK DENEYİMİNE SAHİPTİR”

Şunu bilhassa dikkatlerinize çekmek istiyorum: Daha Avrupa kentlerinin yüzde 80’i bile kurulmadan, Hacı Bayram-ı Veli “Çalab’ın bir şâr yaratmış” diyerek gençlerimize, “Çalabım bir şâr yaratmış” şiiriyle adeta bir şiircilik manifestosu ortaya koymuştur. Bitmedi… “Hüner bir şehr bünyâd eylemektir, reaya kalbin âbâd eylemektir.” buyuran Fatih Sultan Mehmet ise kent kurmayı, kalp âbâd etmeyle muadil tutmuştur.

Bütün bunlara baktığımızda şunu çok net görebiliyoruz, gençler: Kent, medeniyetimizde bir ortada yaşanan bir yer olmanın ötesinde; bizatihi kimlik ve kişilik sahibi bir muhatap olarak kabul edilmektedir. İnsan kente bir kimlik verdiği kadar, kent de beşere bir kimlik bağışlar.

Tarihte ilim, kültür, sanat ve edebiyat erbabının kentleriyle birlikte anılması, bir hemşerilik refleksinden fazla, kentin beşere kimlik kazandıran işte bu istikametini vurgular.

Bir başka çarpıcı gerçek şudur: Klâsik kent mimarimizde insanın kalbi, kentin kalbiyle; kentin kalbi, insanın kalbiyle birlikte atar derler. Kentimiz kendimizdir. Ve kentimizi nasıl gördüğümüz, kendimizi nasıl gördüğümüzün bir nevi aynasıdır.

Türk-İslam kent mimarisinde, insanın hakkı gözetilirken; kentte birlikte yaşadığımız küçük canlıların, kuşların, ağaçların, ufkun, gün ışığının hakkı da gözetilmiş, bunlara her vakit riayet edilmiştir.

Değerli konuklar, aziz kardeşlerim; Türkiye, bilhassa de Anadolu, dünyada eşi gibisi görülmeyen bir şehircilik deneyimine sahiptir. Bin yıldır yurt tuttuğumuz ve ebediyete kadar yurdumuz olacak bu topraklar, dünya şehircilik ve mimari tarihi açısından adeta bir laboratuvar üzeredir.

Milletçe, Selçuklu, Beylikler ve Osmanlı devirlerinde bir yandan bu mirasın yaşayan yanlarını bütünüyle alarak yeni terkipler oluştururken, öbür yandan da kendi şehircilik anlayışımızı yansıtan yeni kentler kurarak coğrafyayı biz vatana dönüştürdük.

Ecdat, fethettiği bir beldeyi öncelikle kent mimarisi açısından ele almış, abat etmiş ve mamur kılmıştır. Batı’ya ilerleyişimiz, şairin dediği üzere, “ardında çil çil kubbeler serperek” bir fetih hareketiyle birlikte bir imar ve inşa hareketi olarak gerçekleşmiştir.

Haçlı işgalinde taş üstünde taş bırakılmayan İstanbul’un yaraları, Fethin akabinde hızla sarıldığı üzere, dünya mimari mirasına Yahya Kemal’in “Türk İstanbul” olarak isimlendirdiği yeni bir İstanbul armağan edilmiştir.

Bakın, şurası da olağanüstü değerlidir: Ecdat, medeniyet havzası özelliğine sahip, daha öncesinde bir biçimde hanlık merkezi olan, başşehir karakterli kentlere şehzade göndermiştir. Ülke yönetme stajının bir kenti yönetmekten, ülke mamur etme stajının ise bir kenti mamur etmekten geçtiğini uygulamalı olarak göstermiştir.

Nasıl Asya içlerinde kurduğumuz kentler yerden bitmemişse, nasıl Ahlat aniden ortaya çıkmamışsa, dünya mimarlık tarihine armağan ettiğimiz Mimar Sinan da hüdayinabit değildir. Kökleri tarihimiz kadar eski olan kolektif bir şuurun, bir zihniyetin yapıtı olarak ortaya çıkmıştır.

Gökyüzünü otağının çatısı olarak gören, kubbe mimarisini insanlığa ikram eden; konut yaparken “Sırtını dağa, yüzünü bağa ver” atasözüyle sağlamlığı, ufuk açıklığını ve tarım alanlarının korunmasını öğütleyen milletimizin şehircilikte karşılaştığı açmazları uygun kıymetlendirmek, mimarimizi yine ulusal üslupla buluşturmak zorundayız.

Fakat doğrusunu söylemek gerekirse, dünya kültür tarihinde şiir, müzik ve mutfakla birlikte birinci sıralarda yer aldığımız sanatların biri de mimari ve şehircilikken, maalesef bu mirastan bugün gereğince istifade edemiyoruz.

“GÖREV SÜREMİZ BOYUNCA TÜM TÜRKİYE’YE ÖRNEK GÖSTERİLEN BİR POZİSYONA GETİRDİK”

Değerli konuklar, pahalı dostlarım; işte bu varlıklı mirasın ve müktesebatın rehberliğinde, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığımızdan itibaren kentlerimizi yalnızca inşa değil, daha değerlisi ihya etmek için canla başla çalıştık.

Çöp dağlarının cephanelik üzere patladığı bir kenti, vazife süremiz boyunca tüm Türkiye’ye örnek gösterilen bir pozisyona getirdik. Dört buçuk yıl üzere kısa bir müddette musluklardan pak su akmaya başladı. Kokudan yanına yaklaşılmayan, İstanbul Boğazı’nın incisi Haliç temizlendi.

İstanbul tekrar rahat bir nefes aldı. İnsanı merkeze alan, hizmet ve eser odaklı mahallî idare vizyonuyla İstanbul’da yaktığımız bu meşaleyi, son yirmi üç senede tüm Türkiye’ye taşıdık.

“TOKİ VASITASIYLA 1 MİLYON 750 BİN KONUT ÜRETTİK”

Bir kere şunun bilinmesinde yarar görüyorum: Hem İstanbul’da emaneti yüklendiğimizde hem de 2002 Kasım’ında tüm Türkiye için kolları sıvadığımızda, karşımızda on yılların birikmiş sıkıntıları vardı. Bunların en başında da 1950’lerde başlayıp 1970 ve 1980’lerde tepeye çıkan sistemsiz göç, çarpık kentleşme, gecekondulaşma ve hazine topraklarının işgali üzere kronikleşmiş meseleler bulunuyordu.

Bunları görmezden gelmek yerine, üzerlerine kararlılıkla gittik. Altyapı problemlerini kıymetli ölçüde çözdük. Kentsel dönüşüm ve konut seferberliği ile dirençli kentleşme konusunda tarihî adımlar attık. Karşılaştığımız tüm manilere karşın, 2 milyonun üzerinde bağımsız ünitesi dönüştürmeyi başardık. TOKİ vasıtasıyla 1 milyon 750 bin konut ürettik.

TOKİ projeleri sayesinde insanımız yalnızca mesken sahibi değil, birebir vakitte iş sahibi oldu; bu projelerde istihdam edildi. Eser ve hizmet siyasetinde vatandaşlarımızın hayat kalitesini yükselttik.

Bunu bilhassa şunun için tabir ediyorum: Biz bu adımları atarken, kentsel tasarım, kentsel estetik yahut kentsel dönüşüm üzere kavramlar kimsenin gündeminde değildi.

Zira o yıllarda, başta İstanbul ve Ankara olmak üzere Türkiye’nin kentleri şimdi en temel gereksinimlerini bile karşılayamıyordu. Yolların çukurlarla dolu olduğu, pak suyun meskenlere ulaşmadığı, bugünkü üzere kentlerin adeta yazgısına terk edildiği günlerden bahsediyorum.

Bugün, kentlerimizi geleceğe hazırlayan onlarca reformumuz sayesinde artık çok farklı bir noktadayız. Yeni jenerasyon şehircilik anlayışımızın gerektirdiği altyapı yatırımlarının büyük kısmını tamamlamış bir Türkiye’ye bugün kavuştuk.

Bölünmüş yollarla birbirine bağlanan kentlerimizde; dağları delen tünellerimizde, kıtaları birleştiren köprülerimizde, dünya ölçeğinde havalimanlarımızda, yüksek standartlarda spor tesislerimizle, dünyada örnek gösterilen kent hastanelerimizle, 81 vilayetimize kazandırmakta olduğumuz millet bahçelerimiz ve daha kaç eserimizle, 23 yıl öncesiyle kıyas dahi edilemeyecek bir yere vardık.

Şehircilik vizyonumuzu daima ileriye taşıyor, köklerimizden beslenerek özgün ve yenilikçi projeleri hayata geçiriyoruz. Eşim Emine Erdoğan’ın himayesinde yürütülen Sıfır Atık Projemiz ile 81 kentimizde tasarruf kültürünü olabildiğince yaygınlaştırıyoruz.

Geçtiğimiz aylarda yürürlüğe giren İklim Kanunu ile tabiat dostu, etraf dostu yeni bir ekonomik modele geçişin altyapısını kuruyoruz.

Bir taraftan 6 Şubat sarsıntılarında yıkılan kentlerimizi yine ayağa kaldırırken, başka taraftan da vatandaşlarımızın acil muhtaçlıklarını giderecek projeleri devreye alıyoruz. 81 vilayetimizde inşa edeceğimiz 500 bin toplumsal konut projemizin müracaatları dün prestijiyle başladı. Vatandaşlarımız projemize hakikaten büyük ilgi gösteriyor. Milletimizin mesken sahibi olma hayalini gerçeğe dönüştürüyoruz.

“SAĞLIKLI KENTLEŞME VİZYONU EMEK İSTER, GÜÇLÜ BİR İRADE İSTER”

Yine birinci kere İstanbul’da hayata geçireceğimiz kiralık konut uygulamalarımızla, enflasyonu körükleyen kira fiyatlarını dengelemeyi istek ediyoruz.

Değerli konuklar, değerli yol arkadaşlarım; hayatın akışı içinde biz de kendimizi ve şehircilik anlayışımızı yeniliyor, geliştiriyor, güncelliyoruz. Tüm dünyada olduğu üzere ülkemizde de kentleşme, göç ve meydan hareketliliği sürat kesmeden devam ediyor.

Önümüzdeki devirde kentlerimizin daha da kalabalıklaşacağını iddia etmek hiç de sıkıntı değildir. Münasebetiyle sorumluluk sahipleri olarak ne yapacaksak, bu projeksiyonlar ışığında yapmak ve planlamak mecburiyetindeyiz.

Ülkemizin iki boyutlu imar planı anlayışını yavaş yavaş geride bırakıp, Türkiye Yüzyılı’nın kentlerine hayat verecek üç boyutlu kentsel tasarım yaklaşımına geçmeye hazır olduğu görülüyor. Şehircilik Doruğu boyunca, öbür başlıkların yanında bu mevzunun da enine uzunluğuna tartışılmasında yarar olduğuna inanıyorum.

Şu gerçeği sizler de çok düzgün biliyorsunuz: Bir kentin hudutlarını büyütmek, parselleri çoğaltmak, yapı müsaadeleri vermek kolaydır. Lakin sağlıklı kentleşme vizyonu emek ister, güçlü bir irade ister.

“MUHALEFETİN YÖNETTİĞİ KENTLERDE İHMAL, DUYARSIZLIK VE VİZYONSUZLUK, KENTLERİMİZİN BAHTI OLMUŞ”

Bina dikmekle bir kenti güzelleştiremeyiz, dönüştüremeyiz, içinde yaşayanlara huzur getiremeyiz. O binaya nefes olacak yolu, parkı, meydanı yapmak; toplumsal donatıları inşa etmek, yani o kenti yaşatacak hayat damarlarını açmak gerekir.

Bugün muhalefetin yönettiği birçok kentimizde en temel sorun budur. İhmal, duyarsızlık ve vizyonsuzluk, kentlerimizin yazgısı olmuş durumda. Yönettiği belediyeyi arpalık olarak gören zihniyet, kentlerimizin göz nazaran göre çürümesine, çökmesine, çoraklaşmasına seyirci kalıyor.

“Ne kadar çok yol yaparsak trafik o kadar sıkışır.” diyerek trafik meselesini çözeceğini zannedenlerin elinde metropollerimiz 6-7 yıldır sözün tam manasıyla yeni bir fetret dönemi yaşıyor. Rüşvet, irtikâp, ikram, usulsüzlük, yolsuzluk tezlerinin arkası gerisi hiç kesilmiyor.

Biz imar mantığından tasarım disiplinine geçmekten bahsederken, ana muhalefet partisi mevcut dizaynları bile koruyamıyor. Bizim 30 sene evvel tarihe gömdüğümüz sabıkalı belediyecilik anlayışı, ne yazık ki yine hortladı.

Toplanmayan çöpler, bozuk yollar, akmayan sular, elinde bidonla su bekleyen beşerler; muhalefet belediyelerinin tekrar rutini hâline geldi. “Eski Türkiye” güzellemesi yapa yapa yönettikleri kentleri, 90’ların karanlık ve buhran dolu günlerine tekrar çevirdiler.

Gençler, cetlerimiz ne demiş? “At binenin, kılıç kuşananın.” Biz bunlara aldırmayacak, bunların beceriksizliğinden medet ummayacak, milletin emanetine gözümüz üzere bakmaya devam edeceğiz.

Şehirlerimizi bu iş bilmezlerin, bu tembellerin insafına terk etmeyeceğiz. Sorun çıkaran değil, tahlil üreten; yara açan değil, yara saran bir şehircilik anlayışıyla çalışmayı gece gündüz sürdüreceğiz.

Rabbim yardımcımız olsun diyorum. Bu kanılarla, zirvemizin ülkemiz, kentlerimiz ve milletimiz için hayırlara vesile olmasını diliyorum. Programımızı teşrif eden tüm konuklarımıza tekrar teşekkür ediyorum. Emeği geçen kardeşlerimizi canı gönülden tebrik ediyorum. Sağ olun, var olun.

ASKERİ KARGO UÇAĞI AZERBAYCAN’DA DÜŞTÜ

Diğer yandan, bugün, Azerbaycan’dan ülkemize gelmekte olan C-130 tipi askerî uçağımızın, Gürcistan-Azerbaycan hududunda düştüğü bilgisini derin bir ıstırapla öğrendik. Enkaza ulaşma çalışmalarıyla ilgili olarak, bölge makamlarıyla koordineli biçimde çalışmalarımız devam ediyor.

İnşallah bu kazadan en az bir badireyle çıkarız. Rabbim şehitlerimize rahmet eylesin, dualarımızla inşallah onların yanında olalım.