Trump’ın Ukrayna barış planı Cenevre’de masaya yatırıldı

Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Ukrayna ve Avrupa’dan yetkililer, Lider Donald Trump idaresinin Ukrayna’daki savaşı sonlandırmayı hedefleyen barış planı taslağını müzakere etmek üzere bugün Cenevre’de bir ortaya geldi.

Süreç, Trump’ın cuma günü Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy’nin 28 unsurluk planı imzalaması için perşembe gününe kadar müddeti olduğunu açıklamasıyla sürat kazandı.

Teklif, Ukrayna’nın topraklarından vazgeçmesini, ordusuna sınırlamalar getirilmesini kabul etmesini ve NATO’ya katılma gayesinden vazgeçmesini talep ediyor.

Planın duyurulmasından bu yana, hazırlanma sürecinde kimlerin yer aldığına dair önemli bir baş karışıklığı yaşanıyor.

Avrupalı müttefikler, kendilerine danışılmadığını söz ediyor.

Polonya Başbakanı Donald Tusk, toplumsal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, Ukrayna’nın müttefiklerinin plan üzerinde çalışmaya hazır olduğunu belirtti.

Tusk, “Ancak çalışmaya başlamadan evvel, planın müellifinin kim olduğunu ve nerede hazırlandığını kesin olarak bilmek uygun olurdu” diye ekledi.

ÜST SEVİYE YETKİLİLER CENEVRE’DE

Reuters’a konuşan ismi belirtilmeyen ABD’li bir yetkili, ABD’nin Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun bguün Cenevre’ye giderecek görüşmelere katıldığını teyit etti.

Amerikalı yetkili, “Nihai detayları netleştirmeyi ve Ukrayna için avantajlı bir mutabakat taslağı hazırlamayı umuyoruz” dedi.

Bununla birlikte yetkili, şimdi hiçbir şeyin katılaşmadığını de açıkça belirtti ve Trump ile Zelenskiy’e atıfta bulunarak, “İki başkan bir ortaya gelene kadar hiçbir mevzuda mutabakata varılmayacak” diye konuştu.

Başkan Trump, Rubio’nun Cenevre’ye hareketinden evvel mevcut teklifin sonuncu teklifi olmak zorunda olmadığını söylemişti.

Bir diğer Amerikalı yetkili ise Cenevre’deki asıl görüşmeler başlamadan evvel uyum toplantıları planlandığını bildirdi.

Yetkili, Amerikalı ve Ukraynalı yetkililer ortasında çeşitli formatlarda tam gün sürecek görüşmelerin planlandığını da kelamlarına ekledi.

Adının açıklanmaması şartıyla konuşan bu yetkili, Cenevre buluşması öncesinde ABD’li ve Ukraynalı yetkililer ortasında yapılan müzakerelerin olumlu ve yapan geçtiğini de tabir etti.

UKRAYNA İÇİN KRİTİK AN

Taslak plan, Ukrayna için hayli tehlikeli bir devirde gündeme geldi. Plan, Rusya’nın temel taleplerinin pek birçoklarını içerirken, Ukrayna’ya sırf muğlak “sağlam güvenlik garantileri” vaat ediyor.

Savaş cephesinde ise Rusya, doğu ve güney çizgisinde ilerleme kaydediyor. Batılı ve Ukraynalı yetkililere nazaran bu ilerleme yavaş olsa da Rusya ordusu için son derece yüksek can kaybına mal oluyor.

Rusya kuvvetleri, kilit kıymetteki ulaşım merkezi Pokrovsk’u kısmen ele geçirmiş durumda ve Ukraynalı kumandanlar, küçük lakin ısrarlı ilerlemelerin tamamını durduracak kâfi askere sahip olmadıklarını söylüyor.

Aynı vakitte, Ukrayna’nın elektrik ve doğalgaz tesisleri, Rusya’nın insansız hava aracı ve füze taarruzlarıyla ağır hasar aldı.

Bütün bunların yanı sıra, Devlet Başkanı Zelenskiy de bazı bakanlarının ve yakın etrafındaki isimlerin karıştığı büyük bir yolsuzluk skandalının patlak vermesinin akabinde ülke içinde baskıyla karşı karşıya.

Sadece birkaç hafta evvel Kiev daha optimist bir havadaydı. ABD, savaşın ana para kaynağı olan Rusya’nın petrol dalına yönelik yaptırımları sıkılaştırmış, Ukrayna’nın kendi uzun menzilli insansız hava aracı ve füze hücumları da bu endüstriye önemli ölçüde ziyan vermişti.

AVRUPALILAR KENDİ TASLAKLARINI HAZIRLIYOR

Bu sabah, görüşmelerin başlamak üzere olduğu Cenevre’de diplomatik araç konvoylarının hareket hâlinde olduğu görüldü.

ABD Kara Kuvvetleri Kumandanı Daniel Driscoll da müzakereler için Cenevre’deydi. Ukrayna heyetine ise Devlet Başkanı Zelenskiy’nin yardımcısı Andriy Yermak liderlik ediyor.

Yermak, heyetinin İngiltere, Fransa ve Almanya’nın ulusal güvenlik danışmanlarıyla görüştüğünü ve bir sonraki toplantılarının ABD ile olacağını bildirdi.

Yermak, X hesabından yaptığı paylaşımda, “Ukrayna için sürdürülebilir ve adil bir barışa ulaşmak hedefiyle birlikte çalışmaya devam ediyoruz” diye yazdı.

Kanada Başbakanı Mark Carney de dün ilerleyen saatlerde barış planını görüşmek üzere Zelenskiy ile konuşacağını duyurdu.

Dün Avrupalı ve öbür Batılı başkanlar, ABD’nin barış planının Rusya’nın temel taleplerini onaylasa da savaşın sona erdirilmesi için bir müzakere tabanı oluşturabileceğini söyledi.

Liderler, Trump’ın perşembe günkü son tarihinden evvel Kiev için daha düzgün bir mutabakat sağlamaya çalışırken planın “ek çalışma” gerektirdiğini vurguladı.

Almanya hükümetinden bir kaynak, ABD’nin teklifine dayanan bir Avrupa barış planı taslağının halihazırda hem Ukrayna hem de ABD hükümetlerine gönderildiğini açıkladı.

Görüşmeler başlamadan önce Devlet Başkanı Zelenskiy, Ukrayna’nın bu planı nasıl ele alacağına bağlı olarak onurunu ve özgürlüğünü ya da Washington’un takviyesini kaybetme riskiyle karşı karşıya olduğu uyarısında bulunmuştu.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise planı, ihtilafın tahlili için bir temel olarak nitelendirdi.

Bununla birlikte Moskova’nın, plandaki birtakım tekliflere, bilhassa de kuvvetlerinin ele geçirdiği birtakım bölgelerden geri çekilmesini gerektirecek kısma itiraz etmesi mümkün görünüyor.