İnsanlık kabahati İsrail ordusunda ruhsal yıkım yarattı

Hamas’la süren ve artık ülke tarihinin en uzun çatışması hâline gelen savaş, İsrail askerleri üzerinde derin ruhsal izler bırakıyor.

Binlerce asker travma sonrası gerilim bozukluğu (TSSB) ile çaba ederken, hem faal misyondaki hem de yedek birliklerdeki askerler ortasında intihar hadiseleri süratle artıyor.

Associated Press ajansına konuşan ordudan ayrılmasının üzerinden yaklaşık 18 ay geçen 27 yaşındaki eski bir başçavuş, Gazze’de yaşadığı anıların tetiklediği panik ataklarla boğuşmaya devam ediyor.

İki silah arkadaşının öldüğü füze atağında yaralanan asker, sadece İsrail’in merkezindeki bir rehabilitasyon çiftliğinde tedavi görüyor.

Asker, “Bir uçak ya da İHA geçse bile fark etmiyor, zira şu anda yılanla birlikteyim” dedi.

TRAVMA VE İNTİHAR ORANLARINDA ARTIŞ

İsrail Savunma Bakanlığından yapılan açıklamaya nazaran, 7 Ekim’den bu yana yaklaşık 11 bin askere “psikolojik hasar” teşhisi konuldu.

TSSB, anksiyete ve depresyon olaylarını içeren bu sayı, İsrail tarihinde şimdiye dek kaydedilen tüm hadiselerin üçte birinden fazlasını oluşturuyor.

İntihar oranlarında da artış gözleniyor. İsrail ordusu, geçen yıl 21 askerin intihar ettiğini, savaş öncesindeki on yıllık periyotta ise bu sayının yıllık ortalama 13 olduğunu bildirdi.

Söz konusu bilgilere, ordudan ayrıldıktan sonra intihar eden askerler dahil edilmedi.

Geçen ay yayımlanan parlamento raporunda, Ocak 2024 ile bu yılın temmuz ayı ortasında 279 askerin daha intihar teşebbüsünde bulunduğu fakat hayatta kaldığı açıklandı.

Savunma Bakanlığı Rehabilitasyon Dairesi Başkanı ve Bakan Yardımcısı Limor Luria, mevzuyla ilgili olarak, “Artık ruhsal yaralanmaların derin sonuçlar doğurduğu, tedavinin ise hem gerekli hem de mümkün olduğu istikametinde gerçek bir farkındalık var. Kuşaklar ortası bir fark görüyoruz. Evvelki savaşlarda yaralanan pek çok asker yardım aramazdı, bugünün askerleri ise çok daha farklı reaksiyon veriyor” diye konuştu.

İsrail ordusu, krize müdahale etmek emeliyle yüzlerce ruh sıhhati subayını görevlendirdi, cephe sınırına psikologlar gönderdi, bir yardım sınırı kurdu ve terhis olmuş askerler için küme terapileri başlattı.

Fakat yetkililer, sistemin önemli bir baskı altında olduğunu kabul ediyor. Luria’nın yönettiği ünite, krizin sadece orduyu değil, bütün ulusal sıhhat sistemini etkilediğini açıkladı.

Travma uzmanı Tuly Flint, savaşın uzun sürmesi ve on binlerce yedek askerin tekraren misyona çağrılması nedeniyle askerlerin vazife ortalarında toparlanmaya fırsat bulamadığını söyledi.

Flint, “Eğer tedavi edilmezlerse, bu savaş mağdurları ferdî ve toplumsal gelişim potansiyellerini yitirir ve kendilerine, ailelerine, topluma yük hâline gelir” ikazında bulundu.

Uzman ayrıyeten kimi askerlerin “ahlaki yaralanma” yaşadığını da belirterek, “Gördüklerinden ve yaptıklarından sonra kim olduklarını sorgulayarak geri dönüyorlar” dedi.

ÇİFTLİKLERDE VE HAYVANLARLA TERAPİ

Sdot Yam yerleşimindeki Back2Life çiftliği, alışılmadık tekniklerle uygunlaşmak isteyen gaziler için bir sığınak hâline geldi.

Elit birliklerde misyon yapmış eski asker Assi Nave tarafından kurulan proje, ismini 2014’te Gazze’de savaştıktan sonra yıllarca ağır TSSB ile çaba ederek intihar eden bir askerden alıyor.

Nave, “Dani’yi kaybetmek bana bunun son olmayacağını hissettirdi” diye konuştu.

Çiftlikte askerler, köpekler, yılanlar ve tavuklar üzere kurtarılmış hayvanlarla terapi görüyor.

Projenin danışman psikoloğu Guy Fluman, pek çok gazinin asıl zorluğunun sivil hayata tekrar adapte olmak olduğunu belirtti ve ekledi:

“Onlara anılarını çözümlemelerinde, yaşananlarla barışmalarında ve hayata yine bağlanmalarında yardımcı olmanız gerekiyor.”

Diğer yandan Gazze ve Batı Şeria’da vazife yapmış 31 yaşındaki bir asker, meskenine döndükten sonra ailesi ve arkadaşlarıyla yine bağ kurmakta zorlandığını, “Vücudum burada fakat zihnim değil” kelamlarıyla anlattı.