Dünyanın en bulaşıcı hastalığı yılda 1 milyon can alıyor

Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ), tüberkülozun geçen yıl dünya genelinde 1 milyon 230 bin insanın vefatına yol açarak hala “dünyanın en ölümcül bulaşıcı hastalığı” olmayı sürdürdüğünü açıkladı. Kuruluş, son yıllarda kaydedilen ilerlemenin kırılgan olduğuna dikkat çekiyor.

DSÖ’nün yıllık raporuna nazaran tüberküloza bağlı vefatlar 2023’e kıyasla yüzde 3, olay sayıları ise yaklaşık yüzde 2 geriledi. 2024’te dünya çapında 11 milyon kişi tüberküloza yakalandı. Bunların 5 milyon 800 bini erkek, 3 milyon 700 bini bayan ve 1 milyon 200 bini çocuk.

Tüberküloz çoğunlukla akciğerleri etkileyen bakteriler nedeniyle ortaya çıkıyor ve enfekte bireylerin öksürmesi, hapşırması ya da tükürmesiyle havadan bulaşıyor. Hastalık önlenebilir ve tedavi edilebilir olmasına karşın, Covid-19 pandemisinin yarattığı aksamalar nedeniyle hadiseler ve vefatlar yıllar sonra birinci sefer düşüş eğilimine girdi.

KAYNAK AÇIĞI GİDEREK BÜYÜYOR

Tüberküloz ile çaba için ayrılan global bütçe 2020’den bu yana artmıyor. Geçen yıl hastalığın önlenmesi, teşhis ve tedavisi için yaklaşık 6 milyar dolar harcandı. Bu ölçü, 2027’ye kadar yıllık 22 milyar dolar gayesinin çok gerisinde.

Dünya genelindeki tüberküloz hadiselerinin üçte ikisi sekiz ülkede ağırlaşmış durumda. Bu ülkeler Hindistan, Endonezya, Filipinler, Çin, Pakistan, Nijerya, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Bangladeş.

Epidemiyi besleyen esas risk faktörleri ise yetersiz beslenme, HIV enfeksiyonu, diyabet, sigara ve alkol bağımlılığı. Tüberküloz, HIV ile yaşayan şahıslar ortasında da en büyük vefat nedeni olmaya devam ediyor.

Tedavi başarısı ise yüzde 68’den yüzde 71’e yükseldi. DSÖ, 2000 yılından bu yana vaktinde uygulanan tedavilerin 83 milyon kişinin hayatını kurtardığını varsayım ediyor.

AŞI ARAŞTIRMALARI DEVAM EDİYOR

Ağustos 2024 prestijiyle 63 teşhis testi geliştirme etabında, 29 ilaç klinik denemelerde bulunuyor. Beşerler üzerinde test edilen 18 aşı adayından altısı Faz 3 etabına ulaşmış durumda. Lakin çocukluk çağı aşılamasında kullanılan BCG dışında son yüzyılda lisanslanmış yeni bir tüberküloz aşısı yok ve yetişkinler için mevcut bir aşı bulunmuyor.