Danimarka’da Toplumsal Demokratlar 100 yıllık kalelerini kaybetti

Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen liderliğindeki Toplumsal Demokratlar, bugün açıklanan lokal seçim sonuçlarıyla tarihi bir sarsıntı yaşadı.

Parti, 100 yılı aşkın müddettir elinde tuttuğu başşehir Kopenhag’daki idare gücünü kaybetti ve ülke genelinde denetim ettiği belediye sayısında önemli bir düşüşle karşılaştı.

Sosyal Demokratların Kopenhag Belediye Lider Adayı Pernille Rosenkrantz-Theil, basın mensuplarına yaptığı açıklamada yenilgiyi kabul etti.

AFP ajansının aktardığına nazaran Rosenkrantz-Theil, “Kopenhag’ı kaybettik. Bu inanılmaz derecede şanssız bir durum. Fakat tekrar toparlanmamız gerekiyor” dedi.

Seçim sonuçlarına nazaran Toplumsal Demokratlar Kopenhag’da oyların sırf yüzde 12,7’sini alabildi.

Bu oran, 2021 mahallî seçimlerine kıyasla üç puanlık bir düşüşe işaret ederken, parti yüzde 22,1 oy alan Kızıl-Yeşil İttifak ve yüzde 17,9 oy alan Sosyalist Halk Partisi’nin gerisinde kaldı.

Mevcut tabloya göre, Sosyalist Halk Partisi başkanı Sisse Marie Welling’in, başka altı partiyle yapılacak müzakerelerin akabinde belediye başkanlığı koltuğunu devralması bekleniyor.

Sosyal Demokratlar, belediye başkanlığı makamının oluşturulduğu 1938 yılından bu yana kenti yönetiyordu.

Ülke genelinde ise Toplumsal Demokratların denetimindeki belediye sayısının 44’ten 26’ya düşmesi öngörülüyor.

Başbakan ve parti önderi Mette Frederiksen, seçim fiyaskosundaki sorumluluğunu kabul etti.

Yaptığı açıklamada Frederiksen, “Bir ölçü güç kaybı bekliyorduk fakat düşüş iddia ettiğimizden daha büyük görünüyor ve bu elbette düzgün değil” diye konuştu.

Söz konusu sonuç, partinin 2022 genel seçimlerinden bu yana yaşadığı ikinci büyük oy kaybı oldu.

Sosyal Demokratlar, 2024 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde de Sosyalist Halk Partisi’nin gerisinde kalarak ikinci sıraya yerleşmişti.

KONUT KRİZİ TETİKLEYİCİ OLDU

Diğer taraftan Politico mecmuasında yer bulan tahlile nazaran, Toplumsal Demokratların yaşadığı bu “siyasi deprem”, bilhassa partinin kalesi sayılan kentlerdeki memnuniyetsizlikten kaynaklanıyor.

Kopenhag’daki 122 yıllık hakimiyetin sona ermesi, büyük ölçüde barınma maliyetlerindeki fahiş artışa bağlanıyor.

Parti, on yıllar içinde Kopenhag’ı gri bir liman kentinden Avrupa’nın en yaşanabilir lakin birebir vakitte en kıymetli başkentlerinden birine dönüştürdü.

Sosyolog ve siyasi analist Carsten Mai, bu dönüşümü şu sözlerle kıymetlendirdi:

“Sosyal Demokratlar, Kopenhag’ı yatırımsız bir kentten; verimli altyapısı, güçlü eğitim kurumları, yeşil alanları, limanında yüzülebilen, etkileyici bir gastronomi sahnesine ve yüksek güvenlik düzeyine sahip global bir model kente dönüştürmenin kredisini alabilir.”

Ancak bu refah artışı, partinin klasik tabanını oluşturan personel sınıfının kentten tasfiye edilmesiyle sonuçlandı.

Nordea Credit Konut Ekonomisti Lise Nytoft Bergmann, fiyat artışlarının boyutuna dikkat çekti.

Bergmann, “Ortalama 80 metrekarelik bir dairenin fiyatı son bir yılda yüzde 20, son dört yılda ise yüzde 29 arttı. Bu keskin artışlar gençlerin, bekarların ve düşük gelirli hanelerin Kopenhag’da konut bulmasını önemli ölçüde zorlaştırdı” sözlerini kullandı.

Berlingske medya kümesi siyasi yorumcusu Bent Winther ise konut krizinin partinin oy tabanını erittiğini vurguladı.

Winther, “Tarihsel olarak partiye oy veren sendikalı mavi yakalıların ve kamu çalışanlarının sayısı son on yılda azaldı. Geriye kalanlar, yani hastanelerde yahut kreşlerde çalışanlar, artık burada yaşamayı göze alamıyor” dedi.

AVRUPA SOLU İÇİN İHTAR NİTELİĞİNDE

Danimarka’daki bu tablo, Avrupa’daki merkez sol partiler için de kritik bir örnek teşkil ediyor.

Danimarka ve İspanya, Avrupa Sosyalistler Partisi üyesi olup iktidarda kalan iki büyük AB ülkesi pozisyonunda. Lakin iki başkanın izlediği yollar taban tabana zıt.

İspanya Başbakanı Pedro Sánchez, sol partilerle “ilerici koalisyon” kurarak toplumsal harcamaları artırıp göçmenlere yönelik daha kapsayıcı bir siyaset izlerken; Frederiksen savunma harcamalarını artırıp göçmen aykırısı önlemleri sıkılaştırarak merkeze yaslandı.

Kopenhag’da yaşayan 27 yaşındaki oyuncu Nicoline Kristine Ryde, seçmen hissiyatını şu sözlerle özetledi:

“Frederiksen’in korona krizini yönetme biçimine hürmet duyuyorum ve Toplumsal Demokratlar yaşlı bakımı üzere hususlarda hala güzeller. Ancak geri kalan bahislerde, bu ülkeyi kusursuz yapan toplumsal siyasetlerden uzaklaştıkları hissediliyor. Artık bir sosyalist parti üzere hissettirmiyorlar.”