Teknoloji ürünlerinde yapılan planlı eskitme yeniden gündemde

Planlı eskitme; endüstriyel tasarımda bir ürünün, belli bir süre sonra eskiyerek veya işlevsiz hale gelerek sınırlı bir kullanım ömrüne sahip olmasını tasarlamak ya da planlamak anlamına geliyor. Bu yöntem, her ne kadar üreticiler için faydalı olsa da tüketicilerin pek de hoşuna gitmiyor.

İşletim sistemi Microsoft Windows 10’un son güncellemesi, bilgisayarların donanım performansını gözle görülür şekilde etkileyince ‘planlı eskitme’ tartışmaları yeniden başladı.

ÜRETİCİLER BİLEREK YAPIYOR

Planlı eskitme denilen teknolojik cihazların ömrünü kısıtlayan üretim politikasını, Prof. Dr. Kutluk Özgüven açıkladı. Özgüven, dev şirketlerin ve küresel piyasaya hâkim konumdaki ülkelerin bilinçli olarak planlı eskitme yaptığını, 1920’lerde Amerika’da başlayan bu yöntemin, tüketimi artırıp insanların sürekli firmalara para taşımasını hedeflediğini belirtti.

PLANLI ESKİTMEYLE MÜCADELE YÖNTEMLERİ

Planlı eskitmeyle mücadelenin yollarını anlatan Özgüven, “Planlı eskitmeyle, iki farklı katmanda mücadele edebiliriz. Bir yandan devlet olarak bir strateji izlerken, bir yandan da bunu beklemeden biz bireysel bir yol izleyebiliriz. Devlet, Türkiye ve çevre ülkeler gibi yüz milyonlarca müşteriden oluşan pazara yönelik, ana kasası ve temel parçaları kolayca eskimeyecek, parçaları zamanla ve farklı dönemlerde değiştirilebilecek, böylece çok daha az masraf oluşturacak bir yolu benimseyen sistemler planlayabilir ve üretilmesi için koordinasyon yapabilir.

Diğer yandan, geliştirilecek özgür yazılımlarla, eski parçaları değiştirilmese bile tam olarak çalışabilecek, ancak performans olarak belki daha yavaş olabilecek, bunu da akıllı yöntemler ve yazılım teknolojisinin gelişmesiyle kısmen kapatacak programların gelişmesi için öncülük yapabilir.” ifadelerini kullandı.