Son dakika… Cumhurbaşkanı Erdoğan: Evleneceklere yılbaşından itibaren daha yüksek takviye vereceğiz

İşte Erdoğan’ın konuşmasından satır başları:  Sizleri en kalbi hislerimle, hürmetle ve muhabbetle selamlıyorum. Aile ve Kültür Sanat Sempozyumu kapanış oturumu münasebetiyle sizlerle bir ortada olmaktan, sizleri Cumhurbaşkanlığı Külliye’mizde konuk etmekten büyük bir bahtiyarlık duyuyorum. Milletin konutuna, bu gazi yere hepiniz beğenilen geldiniz, sefalar getirdiniz. Sizlerin vasıtasıyla 81 vilayetimizdeki vatandaşlarımızın yanı sıra, varlıklarıyla gönül, kültür ve diaspora coğrafyamızı çiçeklendiren tüm kardeşlerimize buradan muhabbetlerimi iletiyorum.

Bu değerli sempozyumu tertip eden Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Siyasetleri Konseyimize ve Aile Bakanlığımıza bir sefer daha, sizlerin huzurunda teşekkür ediyorum. Sayın Bakanımızı ve ekibini; birebir formda Heyet Lider Vekilimizi ve mesai arkadaşlarını, Danışma Kurulu üyelerini, koordinatörlerimizi ve tüm konuşmacılarımızı yürekten kutluyorum.

Şunu öncelikle tabir etmek istiyorum: Hem Kültür ve Sanat Şuramız hem de Aile Bakanlığımız kendi alanlarında son derece verimli, başarılı ve ufuk açıcı işlere imza atıyor. Dün başlayan ve bugün sizlerle birlikte kapanış merasimini icra ettiğimiz Aile ve Kültür Sanat Sempozyumu da işte bu çalışmalardan biridir.

Düzenlenen altı oturumda akademisyenlerimiz, bağımsız araştırmacılarımız, uzmanlarımız ve daha pek çok iştirakçi bildirilerini bildirim etti. Dijital kültürden sanata ve medyaya, aile içi bağlantıdan nüfus siyasetlerine, kentleşmeden aile sıhhatine kadar geniş bir renk paletinde birçok mevzu burada enine uzunluğuna tartışıldı.

“SEMPOZYUM EMSAL TEŞKİL ETMELİ”

Her şeyden evvel, bu tartışmaların aile kurumumuz ve gençlerimiz başta olmak üzere ülkemiz ve milletimiz için hayırlar getirmesini canı gönülden temenni ediyorum. Bununla birlikte, şu hususu da tabir etmekte yarar olduğuna inanıyorum: Akademik toplantılarda yapılan tespit ve teşhisler elbette ki değerlidir. Teorik ve kuramsal çerçevenin yeterli çizilmesi, tartışmaların sağlam bir tabana oturması kuşkusuz çok mühimdir.

Fakat hepsinden değerlisi, tüm bunlardan hareketle somut ve uygulanabilir sonuçlar, sadra şifa tahliller elde etmektir. Sempozyum kapsamında yapılan değerlendirmelerin yeni ve yenilikçi uygulama örnekleri bakımından emsal teşkil etmesini diliyorum. Birebir halde, bildirileriyle, tenkitleriyle, bilgi birikimi ve saha deneyimleriyle sempozyuma katkı veren herkese şükranlarımı sunuyorum. Emekleriniz inşallah hayra vesile olsun.

“AİLE MEKTEBİNDEN YETİŞEN BİREYLER NE KADAR BİLGİLİ VE ŞUURLU OLURSA, TOPLUM DA O DERECE GÜÇLÜ OLUR”

Kıymetli konuklar, sevgili kardeşlerim, birtakım kurumlar vardır ki bunlar bir milletin özünü teşkil etmekle kalmaz; ulusal bir nüve olarak geçmişten aldığı müktesebatı geleceğe taşır, istikbale taraf verir. İçtimai bünyemizin en küçük ancak en sağlam hücresi olan aile, işte bu kuruluşlardan biridir.

Aileye baktığımızda milleti, millete baktığımızda da onu meydana getiren büyük medeniyeti görürüz. Bu tarafıyla aile, kimlik ve kültürün yaşatıldığı, ulusal ve manevi bedellerin koruma altına alındığı ve bu değerlerin jenerasyondan nesile aktarıldığı bir okul kararındadır.

Merhum Nurettin Topçu bu hakikati şöyle söz ediyordu: “Aile, örf ve adetlerin ve bir dereceye kadar seciyemizin hamurunun yoğrulduğu mekteptir. Sevginin ve kalp alışkanlıklarının mektebidir. Sabrın ve müsamahanın mektebidir. Şefkatin ve anlayışın mektebidir. Fedakarlığın ve görevler yüklenmenin mektebidir.” Problem işte bu kadar açık ve nettir. Buradan hareketle şunu da çok rahatlıkla söyleyebiliriz: Aile mektebinden yetişen bireyler ne kadar bilgili, ne kadar şuurlu olursa, toplum da o derece güçlü olur.

“BİREYİ GÜÇLENDİRMEDEN AİLEYİ, AİLEYİ GÜÇLENDİRMEDEN DE MİLLETİ VE DEVLETİ YAŞATAMAZSINIZ”

Konuya farklı bir açıdan yaklaştığımızda ise tekrar bir öteki gerçekle karşılaşırız: Bireyi güçlendirmeden aileyi, aileyi güçlendirmeden de milleti ve devleti yaşatamazsınız. Bunun için her fırsatta “Kâmil insan, huzurlu aile, güçlü millet” diyoruz. Yani zübde-i alem olan beşerden başlayarak aileye, oradan da topluma ve millete giden bir silsileden bahsediyoruz.

Eğer müreffeh bir ülke olarak geleceğe emin adımlarla yürümek, çağ ve dünyaya istikamet vermek istiyorsak, bu silsileyi itinayla müdafaamız gerekiyor. Hepimize bu manada çok kıymetli görevler düştüğü kanaatindeyim. Öğretmenlerimizden anne babalarımıza, sivil toplum kuruluşlarımızdan merkezi ve mahallî idarelere, bu mevzuda hepimiz elimizi taşın altına koymakla mükellefiz. Aksi takdirde istek ettiğimiz kuşakları yetiştiremez, bu bahiste hiçbir uzaklık kat edemeyiz.

Değerli dostlar, burada şunu da belirtmek durumundayım: Tıpkı aile üzere, kültür ve sanat da bizi ve kıymetlerimizi yansıtır. Millet olarak dünyaya ve ötesine bakışımızı, bizi biz yapan hasletleri anlatır. Nesiller ve beşerler ortasında bağ kuran, bu tarafıyla devamlılığı sağlayan alanların en başında hiç elbet kültür ve sanat gelir. Hamdolsun, bu noktada dünyanın imrenerek baktığı bir birikimin sahibiyiz. Edebiyatta, müzikte, mimaride, el sanatlarında, sınır ve tezhipte; velhasıl kültür ve sanatın her şubesinde yüksek bir estetiğin ve olağanüstü bir müktesebatın temsilcileriyiz.

“LGBT SAPKINLIĞINA TEDBİRLERİ ALIYORUZ”

Bir yandan üç kıtayı imar ve ihya edip gönüllere girerken, öbür yandan askeri, siyasi ve idari kabiliyetlerini kültürle, irfanla ve sanatla birleştirmiştir. Merhum Samiha Ayverdi, bu noktada milletimizin karakteristik özelliğini şu cümlelerle anlatıyor:

“Kılıç tutan elleri, icabında sanat şaheserleri ortaya koyar. Maddi ve vücudu bünyelerini hazırlayıp terbiye ederken, manevi yapılarını da ıslah etmekten geri kalmazlar.”

İşte bunun için de fütuhat ve yükseliş asırları, Türk coğrafyasını bir refah, medeniyet ve adalet yeri halinde çiçeklendirmiştir. Bizler de ecdadın o hikmetli bakışından ilhamla, aileye dönük çalışmalarımızı kültür ve sanatla beslemeye; Türkiye Yüzyılı’na giden yolun kilit taşlarını döşemeye devam ediyoruz.

Gerek bakanlıklarımız, gerekse ilgili kurum ve kuruluşlarımız, risk önleyici ve çok boyutlu bir yaklaşımla hareket ediyoruz. Global kapitalizmin yeni cepheler açtığı, kültürel emperyalizm ve dijital kuşatmanın dünya genelinde şiddetini artırdığı bir periyotta, aile kurumunun adeta üzerinde titriyoruz. Cinsiyetsizleştirme dayatmaları ve LGBT üzere sapkın akımlara karşı gerekli tüm tedbirleri alıyoruz. Bu noktada en küçük bir oduna, ihmale yahut rehavete mahal vermiyoruz.

“ŞU AN FELAKETİ YAŞIYORUZ”

Sosyal medya ve dijital mecralarda, beşerle birlikte aileyi, toplum yapımızı ve kutsal kıymetlerimizi amaç alan içeriklerle faal formda çaba ediyoruz. Daha evvel çeşitli vesilelerle söz ettiğim şu noktaya tekrar dikkatinizi çekmek istiyorum: Nüfusumuz artıyor, ama nüfus artış süratimiz azalıyor. Toplam doğurganlık oranı, nüfusun kendisini yenileme düzeyinin altında gerçekleşiyor. TÜİK’in açıkladığı bilgilere nazaran, geçtiğimiz yıl ölçülen toplam doğurganlık suratı 1,48’tir. Şu an tam bir felaketi yaşıyoruz.

“ALARM ZİLLERİ ÇOK YÜKSEK SESLE ÇALIYOR”

Bu oran, nüfusun kendisini yenileme seviyesi olan 2,10 bandının çok altındadır. Geleceğimiz açısından alarm zilleri hem de çok yüksek sesle çalıyor. Bu ülkenin istikbalini düşünen hiç kimse buna kayıtsız kalamaz.

Bir öbür değerli bahis şudur, bedelli kardeşlerim: 2022 yılı bilgilerine baktığımızda, istihdamda olan bayanların toplam doğurganlık suratı 1,38; istihdam sürecinde yer almayan bayanların toplam doğurganlık suratı ise 1,72’dir. Yani çalışma hayatının doğurganlık suratı üzerinde hudutlu bir tesiri olduğu; istihdamda olmayan bayanların da çocuk sayısının düştüğü ortaya çıkıyor. Bundaki temel etken, hiç elbet kentte bayanların giderek daha fazla yalnızlaşmasıdır.

“BEYLER, ALINMASIN, KUSURA DA BAKMASIN, BAYANLAR ÇOCUK YETİŞTİRME NOKTASINDA EŞLERİNDEN GEREKLİ DAYANAĞI GÖREMİYOR”

Şunu bir kere burada açık açık söylemek durumundayım: Beyefendiler, alınmasın; kusura da bakmasın, fakat bayanlar çocuk yetiştirme noktasında birden fazla vakit eşlerinden gerekli dayanağı göremiyor. Yükün büyük bir kısmı maalesef bayanların omuzlarına yükleniyor.

Oysa aile hayatıyla da bizlere en hoş örnek olan Peygamber Efendimiz (aleyhisselatu vesselam) şöyle buyuruyor: “Kadınlar, erkeklerle birlikte bir bütünü tamamlayan öbür yarılarıdır.”

Evet, tam olarak sorun budur. Bizim zihniyetimizin, bizim toplum ve aile yapımızın omurgası işte budur.  İnancımızın bize emrettiği budur. Biz hem yaşayacak, hem de sonraki jenerasyonlara ilişkin olarak daha fazla bireyselleşiyoruz. Bunun bir sonucu olarak da yalnızlaşıyoruz. 2008’de 4 kişi olan ortalama hane halkı büyüklüğü, 2024 yılında 3,011 bireye geriledi.

Aynı biçimde, yalnız yaşayan fertlerden oluşan tek kişilik hane halkı oranı, son 8 yılda 5 puan artarak %20’ye çıktı. TÜİK bilgilerine nazaran, tek kişilik hane oranlarımız yıldan yıla artıyor. Bu tabloyla yalnızca metropollerde değil, nüfusu nispeten daha az olan Anadolu vilayetlerimizde de karşılaşıyoruz.

Kırdan kente göçün yanı sıra, neoliberal kültür ile teknolojinin de tesiriyle hayatımızın her alanında esaslı değişimler meydana geliyor. Aile mahremiyeti ve aile birlikteliği, daha evvel olmadığı kadar günümüzde yer kaybediyor.

Bütün bu sunumlar karşısında, gerek demografik yapımızı güzelleştirmeye, gerekse aile kurumunu güçlendirmeye yönelik çalışmalarımıza sürat verdik. 2025 yılını Aile Yılı ilan ettik.

“2026–2035 YILLARI ORTASINI KAPSAYAN PERİYODU, YANİ

“EVLENECEKLERE YILBAŞINDAN İTİBAREN DAHA YÜKSEK DAYANAK VERECEĞİZ”

Aile eğitimi ve aile danışmanlık hizmetlerini devreye aldık. 81 vilayetimizi kapsayan Aile ve Gençlik Fonu’nu hayata geçirdik ve dünya meskenine girecek gençlerimize faizsiz kredi takviyesi sunduk. Şu ana kadar bu krediyi almaya hak kazanan çiftlerimizin sayısı 62 bini geçti.

Gelir kriterinde yeni ve kolaylaştırıcı düzenlemeler yaptık. Dayanak fiyatını ise 150 bin liradan 200–250 bin lira düzeyine yükselttik. Evlenecek gençlerimize, inşallah yılbaşından itibaren daha yüksek fiyatta takviyeler vereceğiz.

Doğum yardımlarımıza da birebir biçimde ivme kazandırdık. Birinci çocuk için tek seferlik 5.000 lira; ikinci çocuk için 5 yaşını tamamlayıncaya kadar aylık 1.500 lira; üçüncü ve sonraki çocuklar için de 5 yaşını dolduruncaya kadar aylık 5.000 lira doğum yardımı yapıyoruz. 2026–2035 yılları ortasını kapsayan devri, yani önümüzdeki 10 seneyi Aile ve Nüfus On Yılı olarak ilan ettik.

Türkiye Yüzyılı amaçlarımız doğrultusunda tüm bu çalışmaları inşallah daha da aktif ve kararlı bir halde sürdüreceğiz. Engelli kardeşlerimizden yaşlılarımıza, çocuklarımızdan ebeveynlerimize kadar aile ve toplum hizmetlerimize çok daha yüksek bir şuurla faaliyetlerimize devam edeceğiz.

Değerli kardeşlerim, bugün tıpkı vakitte 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü. Türkiye olarak çocuklarımızın hayat, eğitim, sıhhat ve korunma hakkı ile söz özgürlüğünü teminat altına almak için tüm çabamızla çalışıyoruz.

Çocuklarımız artık sırf sokakta, mahallede, okulda değil; dijital dünyada da büyüyor, öğreniyor, vakit geçiriyor, oyun oynuyor yani arkadaşlıklar kuruyor. Teknoloji alanındaki bu dönüşüm, evlatlarımız için bilgiye erişim, üretkenlik ve irtibat üzere alanlarda kıymetli kolaylıklar sunarken birebir vakitte onları yeni tehlikelerle de yüz yüze getiriyor.

Siber zorbalık, dijital bağımlılık, mahremiyet ihlali, şiddet içerikli oyunlar üzere pek çok riske karşı evlatlarımızı korumak zorundayız. Bu hedefle evvel 2023–2028 Türkiye Çocuk Hakları Strateji Dokümanı ve Hareket Planı ile ayrıntılı bir yol haritası oluşturduk. Akabinde 2025–2029 devrini kapsayan Dijital Dünyada Çocukların Güçlendirilmesi Aksiyon Planı’nı hayata geçirdik.

Dijital okuryazarlığı artırıyor, inançlı dijital uygulamaları destekliyor, çocuklar ve ailelerimize yönelik eğitim programlarını yaygınlaştırıyoruz.

Şunu da büyük bir gururla söz etmek isterim: Bugün sırf çocuklarımızın geleceğini korumakla kalmıyor, tıpkı vakitte dünyaya çocuk dostu dijital dönüşüm daveti da yapıyoruz. Bu vizyonu, ülkemizin öncülüğünde hazırlanan ve milletlerarası alanda imzaya açtığımız Dijital Dünyada Çocuk Hakları Mukavelesi ile taçlandırmış durumdayız.

Bu kontrat ile yavrularımız için daha inançlı bir dijital geleceğin inşasına Türkiye olarak liderlik ediyoruz. Aile Bakanlığımız başta olmak üzere, bu çalışmalarda emeği geçen tüm kurumlarımıza ve sivil toplum kuruluşlarımıza teşekkür ediyorum.

Ülkemizin ve dünyanın tüm çocuklarının 20 Kasım Dünya Çocuk Hakları Günü’nü yürekten kutluyorum. Sözlerime bu kanılarla son verirken, Aile ve Kültür Sanat Sempozyumu’nun bir kere daha hayırlara vesile olmasını diliyorum. Tüm iştirakçilere bir kere daha şükranlarımı sunuyorum. Hepinizi hürmetle, sevgiyle selamlıyor; Allah’a emanet ediyorum. Kalın sağlıcakla.