Sıhhat Bakanlığı’ndan dental travmalara karşı acil müdahale rehberi

Dişlerde kırık, yer değiştirme yahut diş kaybı ile sonuçlanan çoğunlukla ani gelişen sıhhat sıkıntıları ortasında yer alan “travmatik dental yaralanmalar”, tüm yaralanmaların yaklaşık yüzde 5’ini oluşturuyor.

Okul öncesi çocuklarda bu oran yüzde 17’ye kadar yükseliyor. Her dört çocuktan biri hayatı boyunca en az bir kere dental travmaya maruz kalıyor. Bu bulgular, dental travmaların dünya genelinde en sık görülen beşinci sıhhat sorunu olduğunu ortaya koyuyor.

Düşme, çarpma, spor faaliyetleri ve trafik kazaları, travmatik dental yaralanmaların en önemli nedenlerini oluşturuyor. Otizm, epilepsi, serebral palsi ve görme manisi üzere özel ihtiyacı bulunan bireylerde risk daha fazla görülüyor. Bu travmalar estetik, işlevsel ve ruhsal problemlere yol açabiliyor.

Rehberde, diş travmalarında yapılması gereken acil müdahalelere ait bilgilere yer verildi.

Buna nazaran, diş yerinden tümüyle (köküyle beraber) çıktıysa, kök kısmına dokunulmadan ve kurumasına müsaade vermeyerek mümkün olan en süratli halde, pak bir kapta bulunan sade sütün içine konularak birinci müdahale yapılmalı ve 60 dakika içinde diş tabibine ulaştırılmalı. Böylelikle bireyin kendi dişinin tekrar yerine yerleştirilmesi mümkün olabiliyor ve dişin ağızda kalma ihtimali artıyor.

Dişin bir modülünün kırılması durumunda ise kırık kesimin kurumasına müsaade vermeden, mümkün olan en kısa vakitte kırık modül bulunarak, pak bir kapta bulunan sade sütün içine konulup, 60 dakika içinde diş tabibine ulaştırılmalı. Bireylerin dişlerinin kırık olan kesiminin yerine yerleştirilmesi en uygun estetik sonucun elde edilmesini sağlıyor. Şayet kırık kesim bulunamadıysa yeniden süratlice diş doktoruna başvurulması gerekiyor.

SPOR YARALANMALARINDA KORUNMAK İÇİN AĞIZ KORUYUCUSU KULLANILMALI

Diş yaralanmalarına en sık futbol, basketbol, hokey, boks, güreş, beyzbol, tekvando üzere sporlarda rastlanıyor.

Sporcular tarafından, ağız esirgeyici ve yüz gözetici başlıklar üzere ekipmanların kullanılması gerekiyor. Ağız koruyucular diş, lisan, dudak ve yanak yaralanmalarını önlemekte epey tesirli oluyor.

Diş travması sonrası müdahale gecikirse, diş kaybı kalıcı hale geliyor.

Doğal dişin yerini protez diş alıyor. Bilhassa ön dişlerdeki kayıplar, “öz inanç eksikliği, gülme ve konuşmada çekinme” üzere duygusal tesirler yaratabiliyor.

Çocuklarda ve ergenlerde “sosyal dışlanma”, “okul muvaffakiyetinde düşüş” üzere durumlar görülebiliyor. Yetişkinlerde ise iş görüşmeleri, toplumsal etkileşim ve bağlantılarda negatif tesir yaratabiliyor.

Bu nedenle spor sırasında ağız kollayıcı kullanmak üzere esirgeyici tedbirlerle, travma sonrası gerçek, süratli müdahale ile diş kayıpları önlenebiliyor.