Dışişleri Bakanı Hakan Fidan açıkladı! İşte Ermenistan’la olağanlaşma koşulu

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ermenistan’la olağanlaşmaya ait, Türkiye’nin bu bahisle ilgili tekraren ilan edilmiş bir siyasetinin olduğunu belirterek, “Azerbaycan’la Ermenistan en son barış mutabakatına imza attıkları vakit biz Ermenistan’la olağanlaşmaya hazırız.” dedi.

Fidan, TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde, Bakanlığının 2026 yılı bütçesine ait yapılan görüşmelerde milletvekillerinin sorularını ve tenkitlerini yanıtladı.

Çeşitli fikirlerin varlığının demokrasinin bir gerçeği olduğunu vurgulayan Fidan, “Herkesin farklı bulduğu bir yer var lakin ortak olan konu herkes Türkiye’nin düzgünlüğünü, daha âlâ olmasını istiyor.” diye konuştu.

Fidan, milletvekillerinin Özel Kalem Müdürlüğü’ne fazla bütçe ayrılması tenkitlerine ait, şu karşılığı verdi:

Fidan, Dışişleri Bakanlığı bünyesindeki kadrolar konusunda tenkitler ve tespitler olduğuna işaret ederek, “Şu anda Dışişleri Bakanlığı’nın herhalde bütün genel müdürleri yanımda misyon yapan… Liyakatten bahsettiler, dışarıdan atama vesaire. Şu anda diplomatik hususlarla ilgili genel müdürlerin ve genel müdür yardımcılarının hepsi meslekten gelen arkadaşlar.” dedi.

Dışişleri Bakanlığı’nda genel müdür olarak misyon yapan ve bunların ortasından büyükelçilik sırası gelip büyükelçi olmayan kimsenin bulunmadığını lisana getiren Fidan, “Dışarıdan büyükelçi atamayla ilgili mevzu, siyasi tasarruf ve irade sıkıntısı öbür bir tartışma mevzusudur demokrasilerde. Ancak bunu yaparken, burada kimin önünü tıkıyorsunuz? Bizim Bakanlığımızda genel müdür olmuş, sırasını tamamlamış, atanmamış insan yok. Genel müdür yardımcısı olmuş, sırası gelmiş, atanmamış insan yok.” diye konuştu.

Fidan, Bakanlıkta daimi olması gereken ve uzmanlık gerektiren üniteler için dışarıdan atama yapıldığını belirterek, “Bu benim bu vatana borcum. Bu Bakanlıkta yalnızca makam vermek için birisine bir şey verilmez. Bir bilgi işlemci atayacaksanız, bilgi işlemci getirirsiniz. Diplomat yapmazsınız. Bu işin raconu budur.” ifadelerini kullandı.

Milletvekillerinin Dışişleri Bakanlığı bünyesinde çalışan kadın sayısının azlığına değinmesi üzerine Fidan, şunları kaydetti:

“Herhalde sistem içerisinde en fazla bayan yönetici ve bayan işçi yüzdesi olan bakanlık, Dışişleri Bakanlığı. Ve ben geçen sefer de söyledim, birinci sefer ve birinci sefer Dışişleri Bakanlığı tarihinde ben Bakan olduktan sonra en üst unvana gururla bir meslektaşımızı Berris Hanım’ı (Dışişleri Bakan Yardımcısı Ayşe Berris Ekinci) meslekten atadık. Daha evvel o unvana gelmiş bir bayan meslektaşımız olmadı.”

DIŞİŞLERİ TEŞKİLATINI GÜÇLENDİRME VAKFI

Dışişleri Bakanlığı’nı Güçlendirme Vakfı’na ait soruya karşılık veren Fidan, şunları söyledi:

“Vakıf, Meclisin onaylamasından sonra hayata geçti. Ancak Cumhuriyet Halk Partisi’ndeki milletvekillerimiz bunu aldılar, Anayasa Mahkemesi’ne götürdüler. Sayın Vekilin yerinde bulduğu ve karşılığını sorduğu faaliyetlerle ilgili hususların hepsini Anayasa Mahkemesi’ne götürdüler, bütün unsurların çabucak hemen iptali için. Ben bunu yakından takip ettim, gittim, mesai ayırdım. Anayasa Mahkemesi’nin heyetinin üyesi önüne çıktım. İki buçuk saat bütün unsurlarla ilgili, iptal istenen bütün hususlarla ilgili bizim buna neden muhtaçlığımız var? Yani biz bunu isterken perspektifimiz neydi, niyetimiz neydi? Onu anlattım. Yüksek mahkeme bunu not aldı. Herhalde kendileri karar vereceklerdir.”

Fidan, Vakıf’ın kurulduktan çabucak sonra faaliyetlerine başladığını ve daha sonra da bir şirket kurduğunu söyleyerek, şu tabirleri kullandı:

“Bu ticari faaliyetlerin bilhassa vize ile ilgili faaliyetlerin yapılması aslında değerli. Vize ile ilgili süreçler daha evvel tekrar Meclisimiz tarafından geçirilen bir kanunla aşikâr şirketlere veriliyordu. Bu şirketler kazandıkları gelirin bir kısmını Maliyeye gönderiyorlardı, Dışişleri’nde kullanmak üzere. Geri kalan gelirleri kendilerinde kalıyordu. Biz de dedik yani bu türlü bir alan var. Bakanlığımızın da gelire gereksinimi var muhakkak alanlarda, onun için bir vakıf üzerinden hem başka teşkilata dayanağı hem de bu vize gelirlerinden istifadeyi hayata geçirelim.”

Vize şirketinin kurulduğunu aktaran Fidan, “Bu şirket öteki şirketlerle şu anda görüşmeler halinde. Yürütülen çalışmalar var. Zira şirketlerin evvelden yapılmış 2026’dan sonra bitecek olan kontratları var. Bizim de kuruluş kademelerimiz yeni bitiyor.” dedi.

Fidan, Vakıf’la yalnızca gelir elde etmenin değil tıpkı vakitte vize sürecine disiplin ve denetim getirilmesinin hedeflendiğini kaydederek, “Türkiye’ye her yıl 60 milyondan fazla insan geliyor. Bu gelen insanların birçoğu vize uygulamasıyla geliyor. Gerçi Turizm Bakanımız mümkün olduğunca benden vizeyi kaldırmamı istiyor birçok ülkeye. Onunla da vakit zaman istişarelerimiz oluyor. Lakin biz de vize verirken açıkçası bizden vize isteyen ülkelerin perspektifiyle yaklaşıyoruz.” diye konuştu.

TÜRKİYE İÇİN VİZE SORUNUNUN KIYMETLİ OLDUĞUNU VURGULAYAN FİDAN, ŞÖYLE KONUŞTU:

“Bunu daha düzgün nasıl yönetiriz diye birinci kez daha evvel olmayan bir şey yaptık. Bütün başkonsoloslarımızı topladık. Biliyorsunuz iki sene evvel geçirdiğimiz 1 No’lu kararla teşkilat yapımızı değiştirmiştik. Konsolosluk hizmetlerini yürüten farklı bir genel müdürlük, vize süreçlerini yürüten de başka bir genel müdürlük kurduk ki yabancılara ve Türk vatandaşlarına yönelik hizmetleri uzmanlık alanı olarak birbirinden ayırdık.”

Başkonsoloslar Konferansı’yla çok ayrıntılı bir çalıştay yapıldığını hatırlatan Fidan, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bir tane kapı var vizeyle ilgili problemimizin olduğu; Avrupa Birliği (AB) kapısı. Gittiğiniz yirmi yedi ülkenin hepsi AB’ye müracaat. Bu ülkelerin kendilerinden bir inisiyatifi yok. Hepsi ortak data tabanından, ortak kriterlerle, ortak denetim sistemleriyle ve kotalarla vize veriyorlar. Hasebiyle ‘Biz her ülkeye gittik, pasaportumuz itibarsızlaştı, yüzümüze kapılar kapanıyor.’ tabiri, biraz buradan abartmaya hakikat gidiyor.”

AB’NİN BİR İRADE ORTAYA KOYMASI LAZIM

Fidan, AB’nin getirdiği vize sınırlamasının nedeninin, yeniden AB’in kendi içerisindeki göç sıkıntısının inanılmaz derecede iç siyasi denklemi değiştiren bir konu olduğunu kaydetti.

Fidan, şöyle devam etti:

“Aşırı sağın yükselmesini göçmen hareketlerine bağlamışlar. Bilhassa Müslüman göçmen hareketlerine, belirli Müslüman ülkelerden göç almasına. Artık Avrupalı tırnak içerisinde çağdaş olduğu için ben Müslüman istemiyorum diyemiyor. Aşikâr ülkeleri açıktan zikredemiyor. Onun için ismi konmamış örtülü bir kadro uygulamalar getirebiliyor. Biz bunları toprakta birebir tespit edip üstüne giderek Avrupalı muhataplarla bir yere getirmeye çalışıyoruz. Fakat burada alışılmış ki sürecin bu kadar karşılıklı bağımlılık yetiştirdikten sonra olması gereken etabı vize serbestisi etabı olmalıymış.”

Avrupa ülkeleriyle Türkiye ortasında fazlaca işbirliği ve toplumsal, öğrenci ve iş insanı hareketliliği olduğuna işaret eden Fidan, “Bu hareketliliği mümkün kılacak tek şey vize serbestisi. Avrupa da bunun şuurunda ancak kimlik siyasetinden ötürü Avrupa, Türkiye ile olan ilgilerinde belirli mevzuları askıya almış durumda.” dedi.

Fidan, hem Suriye’deki olayların hem de Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin ortaya koyduğu diplomatik duruşun, Avrupa’nın Türkiye’ye karşı bir ekip tutumlar almasına sebep olduğunu belirterek, şunları söyledi:

“Avrupa Birliği ile ilgili, üyeliğimizle ilgili gündeme getirilen konular var. Genel manada onlara da karşılık vermek istiyorum. Avrupa Birliği fasılları açtığı vakit, bizi fasıllardaki kriterler üzerinden değerlendirmesi kadar olağan bir şey yok. Fasıl açar der ki ‘Senin şuran yanlışlı şunu düzelt, şuran kusurlu bunu düzelt yahut bunları birlikte götürelim.’ Ama bu irade yok kıymetli milletvekilleri. Yani 2007’de bu irade donduruldu. Lütfen bunu anlayalım.”

Bakan Fidan, AB’nin Müslüman bir ülkeyi kendi içlerine almama konusunda bir irade ortaya koyduğunu belirterek, “Avrupa’nın iki itici gücü; Fransa daha net irade koydu, Almanya burada sessiz kaldı.” dedi.

AB’nin Türkiye’ye üyelik vermek istediği sürece yine evrilmeyecek bir durum olmadığını söyleyen Fidan, şöyle konuştu:

“Belli yanılgılarımız yok mu? Yanlışlarımız var. Düzeltilemez mi? Rahat düzeltilir. Ancak bu bizim AB ile olan üyelik alakasında karşılaştığımız anomaliyi değiştirmiyor. Bunların birinci evvel bir irade ortaya koyması lazım. Demeli ki ‘Biz Türkiye’yi şu gerekli kuralları karşıladığı vakit kendi içimize almaya hazırız. Biz yalnızca ulus üstü bir yapı değil, medeniyetler üstü bir yapı olmaya ve 21. yüzyılda insanlığın muhtaçlık duyduğu vizyonu ortaya koymaya hazır bir yapıyız. İnsanlığı daha ileri taşıyacağız. Farklı medeniyetlerin bir ortada durduğu lakin birebir uygulamaya, asıllara tabi olduğu bir ortama biz hazırız.’ diyecek bir irade olacak ki biz oradan gidelim yolumuza. Bu türlü bir irade vardı da biz gitmedik değil.”

“ERMENİSTAN’LA OLAĞANLAŞMAYA HAZIRIZ”

Fidan, kimi milletvekillerinin Seyahat Parkı davası mahkumu Osman Kavala’ya ait sorular yöneltmesi üzerine, şunları kaydetti:

“Yani Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Avrupa Kurulu’nun bu davalardan ötürü ortaya koyduğu sorun var. Ben size daha evvel de söyledim. Avrupa Kurulu Genel Sekreteri’ne söz ettim. Bu davayı birinci siyasallaştıran siz oldunuz. Bunu mahkeme sokaklarından parlamento koridorlarına siz taşıdınız, biz taşımadık. Davayı siyasallaştıran biz olmadık. Siz oldunuz.”

Fidan, Türkiye- Ermenistan alakalarının olağanlaşmasına ait Türkiye’nin olağanlaşma mevzusuyla ilgili tekraren ilan edilmiş bir siyasetinin olduğunu söyledi.

Fidan, Güney Kafkasya’da bilhassa donmuş bir çatışma istemediklerini belirterek, “Biz bağlantıları şu an itibariyle normalleştirirsek, Ermenistan’ın elinden Azerbaycan’la barış muahedesini imzalaması için gerekli olan en büyük nedeni almış olacağız. Münasebetiyle bölgede bir donmuş savaşla karşı karşıya kalma ihtimalimiz var. Biz bunu istemiyoruz.” halinde konuştu.

İki ülkenin Washington’da muahedeye paraf attıklarını aktaran Fidan, muahedede olmayan iki tane konunun bulunduğunu, bunlardan birisinin Zengezur Koridoru sorunu, ikincisinin ise Ermeni anayasası ile ilgili birtakım konular olduğunu, bu konuların aşılması ve Azerbaycan’ın kesin mutabakata imza atmasıyla, Türkiye’nin de Ermenistan ile hudut kapılarını açacağını söyledi.

Fidan, şöyle devam etti:

“(Zengezur Koridoru) Arazi Ermenistan’da talep eden Azerbaycan. Birleştirilecek olan toprak da Nahçıvan’la Azerbaycan. Biz burada tarafların kolaylaştırıcısı ve Avrupa’dan gelen transit rotanın en büyük aslında kara modülünü teşkil eden, bizim için de buraya gereksinim var. Olağanda biz kendi ticaretimizi şu an itibariyle Zengezur Koridoru olmadığı için Gürcistan üzerinden ve İran üzerinden Orta Asya’yla, Kafkasya’yla ve Rusya’yla olan kara yolu ticaretini hayata aslında geçiriyoruz. Deniz yolu da kullanıyoruz Rusya limanlarına, Karadeniz’den ve öbür yerlerden. Savaştan evvel daha çok kullanıyorduk. Zengezur Koridoru şu anda bilhassa Azerbaycan ve Ermenistan ortasında tartışması devam eden bir bahis.”

Fidan, kurulda devam eden bütçe görüşmeleri esnasında DEM Parti milletvekillerinin Kıbrıs sıkıntısına ait kapsamlı bir açıklama yaptığını hatırlatarak, “DEM’in Kıbrıs konusunda kapsamlı bir açıklama yapması aslında mevzuların nereye geldiğini de gösteriyor. Hoş bir şey. Yani birinci kez Suriye dışında bir şey konuştunuz. Onun için tebrik ediyorum.” tabirlerini kullandı.

Fidan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin varlığının kendileri için tarihi bir mecburilik olduğunu vurguladı.

“PARAYLA ZATEN İŞİMİZ YOK”

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, bir milletvekilinin Özel Kalem’in bütçesine ait tenkitte bulunduğunu hatırlatarak, bu mevzuya ait bir önerge verileceğini belirtti.

Fidan, şunları kaydetti:

“Yapılacak NATO Tepesi’nin parasını nereye koyalım demişler, Özel Kalem tertibine koymuşlar. Antalya Diplomasi Formu’nu da oraya koymuşlar. Bu paralar oraya ilişkin paralar. Arkadaşlara ‘Onu, orada görmek istemiyorum, ne gerekiyorsa yapın. Protokol Genel Müdürlüğü’nün bütçesine atın. Parayla zati işimiz yok.’ dedim.”

Komisyon Başkanı Mehmet Muş da kelam konusu önergenin divana ulaştığı bilgisini verdi. AK Parti milletvekillerinin imzasını taşıyan önerge, komitede oy çokluğuyla kabul edildi.

Kabul edilen önerge ile 2026 yılında Türkiye’nin konut sahipliğinde gerçekleştirilecek NATO Devlet ve Hükümet Liderleri Doruğu için kullanılmak üzere belirlenen ödenek, Protokol ve Diplomatik İşlemler Genel Müdürlüğü bünyesindeki ilgili tertibe aktarıldı.

Komisyonda daha sonra Dışişleri Bakanlığının yanı sıra Avrupa Birliği Başkanlığı ve Türk Akreditasyon Kurumunun 2026 yılı bütçeleri kabul edildi.