İsrailli analistler yazdı: F-35 satışı sonrası Tel Aviv’in en büyük korkusu

ABD Başkanı Donald Trump’ın Suudi Arabistan’a ileride teslim edilmek üzere F-35’lerin yanı sıra 300 tankın satışını içeren muahedeyi onaylamasının, “Riyad’ı Washington nezdinde İsrail’e denk stratejik ortak” pozisyonuna taşıdığı belirtiliyor.

İsrailli uzmanlarca kaleme alınan tahlillerde, satış kararının açıklanmasının akabinde İsrail’de, ülkenin bölgede sahip olduğu hava üstünlüğünün geleceğine ait soru işaretlerinin arttığına dikkat çekildi. Anlizlerde ayrıyeten İsrail’in son iki yılda Gazze, Lübnan, İran ve Yemen’e yönelik ataklarında F-35 filosunun belirleyici bir rol oynadığı vurgulandı.

NÜKLEERDE SORU İŞARETİ

Tel Aviv Üniversitesi’ne bağlı Ulusal Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü araştırmacıları Yoel Gozansky ve Eldad Şavit, hususa dair makale kaleme aldı.

Her iki analist de ziyarette, bölgesel seviyede değerli sonuçlar doğurabilecek birçok mutabakatın imzalandığını belirtirken Trump’ın Suudi Arabistan’a F-35 satma taahhüdünün yanı sıra iki ülke ortasında sivil nükleer güç, kritik mineraller, ileri teknolojiler ve güvenlik üzere alanlarda da işbirliğinin öngörüldüğünü aktardı. Gozansky ve Şavit’e nazaran Riyad’ın nükleer alana adım atması İsrail açısından “temel bir soru işareti” oluşturuyor.

Ayrıca Suudi Arabistan ile ABD ortasında yapay zeka, kritik mineraller ve ileri teknolojiler alanlarında derinleşen işbirliğinin “ABD’nin Çin’e karşı pozisyonunu güçlendirdiği ve bunun İsrail’in çıkarlarıyla uyumlu olduğu” savunuldu.

Analistler, buna karşın Suudi Arabistan’a bilhassa F-35 başta olmak üzere gelişmiş silah sistemlerinin verilmesinin, İsrail’in “nitelikli askeri üstünlüğünü müdafaa sisteminin yine değerlendirilmesini” gerekli kıldığını belirtti.

İRAN AKININDA F-35’LERİN ROLÜ

Haaretz gazetesi askeri analisti Amos Harel ise makalesinde, Trump’ın Suudi Arabistan’a F-35 satışına “açıkça karşı çıkmadığını” ve bu satışın İsrail-Suudi Arabistan olağanlaşmasına bağlanmadığını yazdı.

Harel, İsrail’in hava üstünlüğünü kaybetme kaygısının “şimdilik erken” olduğunu savunarak, 5 ay evvel İsrail savaş uçaklarının İran topraklarına 12 gün boyunca arka arda düzenlediği hücumlarda “hiçbir ıstırap yaşamadan” gayeleri vurmasını örnek gösterdi. Analiste nazaran bu operasyonel başarıda, ABD’den tedarik edilen F-35’ler kıymetli rol oynadı. Harel, İsrail’in muhtaçlık duyduğu şeyin “ABD idarelerinin Tel Aviv’in nitelikli askeri üstünlüğünü muhafaza yükümlülüğünü yasal olarak teminat altına alması” olduğunu belirtti.

“EN HASSAS STRATEJİK KARARLARDAN BİRİ”

Yedioth Ahronoth gazetesi analisti Yossi Yehoshua ise muahedeyi “Ortadoğu’daki en hassas stratejik kararlardan biri” olarak niteledi.

Yehoshua tahlilinde, şu sözleri kullandı: “Bu mutabakat, Riyad’a sırf bir hücum platformu değil, birebir vakitte hava, kara ve denizden sağlanan istihbaratı, komuta datalarını ve anlık muharebe alanı bilgilerini bütünleştiren bir sistem olarak fonksiyon gören bir uçağa sahip olma imkânı sağlayacak.”

Yehoshua’ya nazaran İsrail’in tasalarının temelinde, Tel Aviv’in şu ana kadar “bölgede bu uçağı kullanan tek ülke” olması ve uçakların “İsrail tarafından geliştirilen sensörler, elektronik harp sistemleri ve süreç kapasitesiyle donatılmış” bir versiyona sahip bulunması yer alıyor.

“ÜSTÜNLÜĞÜ DERHAL ZAYIFLATACAK”

İsrailli analist değerlendirmesine şöyle devam etti: “Bu inhisarı elinde bulundurmak, İsrail’in temel stratejik üstünlük ögelerinden biri. Bu imkânların öbür bir ülkeye, bilhassa de İsrail ile resmi alakası bulunmayan bir ülkeye verilmesi, bu stratejik üstünlüğü derhal zayıflatacaktır.”

Yehoshua, İsrail’in bu süreçte “Suudi Arabistan ile tam kapsamlı diplomatik olağanlaşmayı ve ortak bir savunma düzenlemesini içerebilecek açık ve bağlayıcı bir paket” elde etmesi gerektiğine dikkat çekti.