TUSAŞ’tan büyük atak: İngiltere’nin İHA açığını Türkiye mi kapatacak?

Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr – TUSAŞ, BAE Systems ile yapılan muahedeyi, “Şirketimizden bir milletlerarası muvaffakiyet daha! BAE Systems ile insansız hava sistemleri ve ilgili teknolojiler alanında iş birliği yapmak üzere mutabakat zaptı imzaladık. Bu iş birliği kapsamında, geleceğe yönelik insansız sistemler alanında ortak fırsatları değerlendirmeyi ve yeni iş birliği alanları oluşturmayı hedefliyoruz” kelamlarıyla duyurdu.

Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan, gelişmeyi memnuniyetle karşıladığını belirterek imzalanan mutabakat zaptının İngiltere’nin Türk İHA sistemleri tedarik etmesinin önünü açabileceğini söyledi. Erkan’a nazaran, bu muahede yalnızca mevcut iş birliğiyle sonlu kalmayabilir, ilerleyen devirde farklı savunma alanlarında da stratejik iştiraklere taban hazırlama potansiyeli taşıyor.

‘İHA KONUSUNDA GERİ KALMIŞ DURUMDALAR’

TUSAŞ ve BAE Systems arasında insansız hava sistemleri ve ilgili teknolojiler alanında iş birliği yapılması için imzalanan mutabakat zaptının, geleceğe yönelik yeni iş birlikleri için de epeyce umut verici olduğunu tabir eden Savunma ve Denizcilik Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan, İngiltere ve BAE Systems’in insansız hava araçları konusunda zayıf olarak kabul edilebilecek bir noktada olduğunu belirterek, “Ellerinde havacılık konusunda epeyce gelişmiş teknolojiler bulunuyor olsa da İHA sistemleri konusunda epey geri durumdalar ve sıfırdan başlayacak noktada da değiller. İngiliz ordusunun elinde İsrail’den aldıkları az sayıda insansız hava aracı bulunuyor lakin onları hiç başarılı olarak kullanamadılar. Yaşadıkları arıza ve öteki meseleleri da birçok kez lisana getirerek memnuniyetsiz olduklarını tabir ettiler. ABD’den aldıkları sistemlerde bulunuyor fakat onların da işletme maliyetleri çok yüksek. Bir periyot BAYKAR tarafından üretilen TB-2’lerle de ilgilendiler fakat şu an anladığım kadarıyla bu hususta yönlerini TUSAŞ’a çevirmiş durumdalar. Bu türlü bir senaryoda ortak üretim modeli ile tedarik edilecek İHA sistemleri onlar için çok daha maliyet aktif sistemler oluşturacaktır” dedi. 

AKSUNGUR

“İngiltere üzere gelişmiş ülkeler bu biçim muahedeleri yaparken genelde kendilerinin de üretimde bir hisse sahibi olmasını ister” diyen Kozan Selçuk Erkan, “Bu noktada İspanya ile yapılan Hürjet anlaşmasının gibisi bir model izlenebilir. Mevcut duruma bakıldığında İngiltere yakın bir gelecekte ANKA, AKSUNGUR ve ANKA-3 üzere sistemleri kapsayan bir ortak üretim muahedesi imzalanması gündeme gelebilir. Bu türlü bir durum Türk savunma sanayi için de epeyce değerli bir gelişme manasına gelebilir. Zira İngiltere kıymetli bir silah ihracatçısı ve EURO SAFE programında olacak ülkelerden birisi. Bu türlü bir ortak üretim mutabakatının imzalandığı bir senaryoda EURO SAFE programında olan İngiltere doğrudan TUSAŞ’ı da bu programa sokmuş olacak” ifadelerini kullandı. 

‘İNGİLTERE ÇOK DAHA GÜZEL BİR REFERANS’

İngiltere’ye yapılacak bir İHA satışının TUSAŞ için de çok güzel bir referans olacağını vurgulayan Kozan Selçuk Erkan, “Ürettiğiniz bir sistemin İngiltere tarafından satın alınması size olan inancı artırır. Sizden emsal sistemler satın almak isteyen ülkelerin aklındaki soru işaretleri büyük oranda ortadan kalkar. Şu anda İsrail firmalarından alım yapan ülkelerde bu istikamette birtakım soru işaretleri olabiliyor. Zira çok sık arıza yapıyorlar ve arıza yaptıklarında İsrail’e gitmeleri gerekiyor. Bu da sistemlerin uzun mühlet hizmetten çekilmesi gerektiği manasına geliyor. Lakin İngiltere merkezli bilinen bir şirket olan BAE Systems ile TUSAŞ ortasında yapılan bu usul bir muahede size olan inancı daha da sağlamlaştırır. Biz şu anda baktığımızda aslında insansız hava aracı değil, insansız uçak yapıyoruz. ANKA-3 tarif prestijiyle insansız bir derin darbe uçağı. Siz bunu BAE Systems üzerinden satmayı başarırsanız tüm dünyaya da satabilirsiniz. İngiltere, İspanya ve İtalya’ya oranla bu manada bakarsak çok daha düzgün ve sağlam bir referanstır” yorumunu yaptı.

ANKA 3

Mevcut mutabakat zaptının ilerleyen devirde beşerli sistemler üzerinde yapılacak bir iş birliğine de evrilebileceğine dikkat çeken Erkan, “TUSAŞ şu anda İngiltere’ye HÜRJET satabilmek ismine önemli bir çalışma yürütüyor. Yani bu açıdan bakacak olursak mevcut imzalanan mutabakat, insansız sistemler üzerinden başlayıp çok rahat biçimde beşerli sistemleri kapsayacak bir duruma da dönebilir” diyerek geleceğe yönelik varsayımlarını sıraladı. Bu türlü bir senaryoda Ulusal Muharip Uçak projesi kapsamında geliştirilen KAAN’ın da olumlu biçimde etkileneceğini düşündüğünü söyleyen Erkan, “KAAN projesinin başında motor geliştirme uğraşlarının bir modülü olarak aslında İngiltere’yle yapılan kimi çalışmalar olmuştu. Mevcut mutabakatın ilerleyen periyotta beşerli sistemleri de içine aldığı bir senaryoda bu stil sıkıntılarda dirsek teması kurmak çok daha kolay hale gelecektir. Yani İngiltere ve Türkiye’nin savunma teknolojileri bazında yapacağı çalışmalar daha kolay işletilebilir hale gelecektir. Türkiye onlar için telaş edilmeyecek bir ortak olur” diye de ekledi.

‘EUROFIGHTER İŞ BİRLİĞİNİ DE OLUMLU ETKİLER’

İki ülke ortasındaki artan iş birliğinin Türkiye’nin EUROFIGHTER tedariğini de olumlu etkileyeceğini lisana getiren Erkan, “İngiltere elindeki üretim çizgisinin kapanmaması için bu uçağı satmaya gereksinim duyuyor. Bizim de bu uçağa kendi mühimmatlarımızı entegre etmeye muhtaçlığımız var. İş birliğinin arttığı bir durumda bu noktada gerekli müsaadeler çok daha rahat bir halde alınacaktır” diyerek kelamlarını noktaladı.